Voor vrede

Overmand ben ik.
Overmand als iedereen
door de berichten en de beelden van wat er zich afspeelt 
in en rondom de Gaza-strook.

Niet te bevatten is dit.
Niet om aan te zien.
En toch elke dag de krant 
en steeds weer de journaals.
Iedereen ziet de beelden van de ravage,
hoort de geluiden van de verschrikking,
houdt zijn hart vast
voor wat nog gaat komen.
Ook ik.

Iedereen roert zich.
Heeft een mening. 
Voor of tegen.
Een vriendin probeert me een mening te ontlokken door te vertellen wat haar joodse vriend er van vindt. Ik luister aandachtig, maar spreek me niet uit. Elk argument ervoor of ertegen voedt de strijd.
Ik herinner me dat iemand, jaren geleden alweer, tijdens een retraite in Plum Village aan Thich Nhat Hanh vroeg hoe het kwam dat mensen in Israël (of was het in Gaza? Ik weet het niet meer, maar het maakt in dit geval ook niet uit) woedend op hen hadden gereageerd, toen ze daar een vredesmars hielden. “Hoe deden jullie die mars?” vroeg Thay. “We liepen in stilte en deelden pamfletten uit.” “Juist, dat was het. Een vredesmars mag alleen maar bestaan uit in vrede lopen, verder niets. Pamfletten uitdelen verbreekt die vrede. Je moet de vrede niet propageren, maar zíjn,” was het antwoord van Thay.
Ik begreep dat toen niet.

Maar hoe nu verder?
De dagen gaan door.
Hoe mijn leven te leiden?
Ik zoek mijn weg door de dag, 
klamp me vast aan mijn dagelijkse bezigheden
als waren het rituelen.
Opstaan, wassen, kleden, 
ontbijten, koffie,
een beetje voer voor de vogels,
wat korreltjes voor de vissen,
een beetje poetsen,
een beetje opruimen, 
mail checken,
proberen een blog te schrijven. 
De dagelijkse dingen.
Ze rijgen zich aaneen tot een snoer 
waarop ik als een koorddanseres 
angstig balanceer 
boven een dreigende afgrond
vol verterende vlammen van woede,
de verscheurende muil van wanhoop.

Niet vallen!
Niet stil staan!
Niet vallen!
Blijf lopen!

Ik noteer in mijn agenda:
4 november, concert door het Bommels Kamerkoor
in het zo knusse, kleine
Sint Martinus-kerkje hier in Zaltbommel.
Er wordt Mozart, Haydn, Duruflé en Pärt gezongen.
Vast mooi.
10 november: Amsterdam Sinfonietta 
met Masha Vadat, een Iraanse zangeres. 
Ze zingt o.a. poëzie van Rumi.
In de Verkadefabriek in Den Bosch.
Daar wil ik naartoe.

Ik koester mij
in de warmte van vriendschappen.
Ik beantwoord een lief mailtje, 
bedank iemand die me iets toestuurde.
Er staat een afspraak met M. in mijn agenda.
Zo kostbaar: lieve woorden,
vriendelijke gebaren,
aandachtige aanwezigheid.

En dan schiet me de zin van Adriaan Roland Holst te binnen
die ik vroeger vaak in mezelf herhaalde
als ik verdrietig was:
“Laten we zacht zijn voor elkander kind.”

En ja, ik realiseer me dat dit de enige oplossing is.
Een probleem kan niet worden opgelost op het niveau waarop het is ontstaan. Een strijd tussen ‘ja’ en ‘nee’ is alleen maar op te lossen door je naar het erboven liggende niveau te verplaatsen. Dat is: niet ja óf nee, maar ja én nee. Dat is: verbinding. Dat is: liefde en vrede.
En nee, natuurlijk weet ik dat er veel, heel veel nodig zal zijn om ook maar iets van vrede te bereiken. Vrede is daar nog in geen velden of wegen te bekennen. Een staakt het vuren zou al een geweldige overwinning zijn. Voor beide partijen.
Maar laten we dan op zijn minst toch hopen dat door dit krankzinnige geweld eindelijk, maar dan toch eindelijk het besef doorbreekt dat vrede de enig mogelijke uitweg is.
De enig mogelijke uitweg.

Lees dit als een gebed, het oude, al eeuwenoude gebed voor vrede.

32 reacties op “Voor vrede”

  1. Lieve Riekje
    Vrede in onszelf, vrede in de wereld…. is ook oorlog in onszelf, oorlog in de wereld.
    Jij en Jan hebben heel veel mensen geholpen om zachter voor zichzelf en anderen te zijn. De enige weg inderdaad.
    Inzicht en compassie, ook onze eigen oorlog stoppen.

    Bedankt en een fijne dag!

  2. Stella Sohns-van Harten

    dankjewel, lieve Riekje, voor je woorden van vrede.
    Het helpt, jouw tekst te lezen en binnen te laten komen, om beter met de grote radeloosheid en het gevoel van machteloosheid om te gaan die ik iedere keer weer opnieuw ervaar als ik de berichten over de oorlogen op het nieuws zie/hoor/lees.
    En ja, Slauerhoffs gedichtregel is een mooie aansporing, niet alleen voor vandaag!
    Heb een vredige zondag, met hartelijke groet / SHALOM
    S t e l l a

  3. Marianne Willems

    Ik zocht het gedicht. Het is van Adriaan Roland Holst zag ik. Prachtig dank je wel.
    Hartelijke groet
    Marianne Willems

    Zwerversliefde
    Laten wij zacht zijn voor elkander, kind –
    want o, de maatloze verlatenheden,
    die over onze moegezworven leden
    onder de sterren waaie’ in de oude wind.

    O, laten wij maar zacht zijn, en maar niet
    het trotse hoge woord van liefde spreken,
    want hoeveel harten moesten daarom breken
    onder den wind in hulpeloos verdriet.

    Wij zijn maar als de blaren in den wind
    ritselend langs de zoom van oude wouden,
    en alles is onzeker, en hoe zouden
    wij weten wat alleen de wind weet, kind –

    En laten wij omdat wij eenzaam zijn
    nu onze hoofden bij elkander neigen,
    en wijl wij same’ in ‘t oude waaien zwijgen
    binnen één laatste droom gemeenzaam zijn.

    Veel liefde ging verloren in de wind,
    en wat de wind wil zullen wij nooit weten;
    en daarom – voor we elkander weer vergeten –
    laten wij zacht zijn voor elkander, kind.

    Adriaan Roland Holst
    In: Voorbij de wegen, 1920.

    1. Jacqueline Schoenmakers

      Wat een ontzettend mooi gedicht!
      Ja, zacht zijn voor elkander, elke dag weer. Dat is het enige dat we kunnen doen. En dat kunnen we doen. En dat helpt, hoe miniem ook. Maar het helpt.

  4. Een blog naar mijn hart Riekje en een steun in deze verwarrende tijd met gevoelens van woede, verdriet en bovenal onmacht voor alle verschrikkelijks wat daar gebeurt.
    En helemaal eens met je slotakkoord.
    Wellicht dringt eindelijk het besef door dat vrede en respect voor elkaar de enige oplossing is.

  5. Margriet Versteeg

    Ja, peace is every step.

    Thay gaf een tijd geleden een retraite voor Israeliers en Palestijnen in Plum Village.
    Het was heel bijzonder daar bij te zijn.

    Veel dank lieve Riekje voor je fijne bericht…

    1. Ja, ik weet van die retraite. Heel mooi. Ik wilde daar iets over schrijven, maar dat werd weer zo’n heel verhaal. Deze woorden moesten eerst van mijn hart.
      Volgens mij heb ik het er in mijn blogs trouwens al eens over gehad. Ik zal het eens nazoeken.

  6. Lieve Riekje,

    Overmand
    Zoals iedereen
    Ook ik

    Impulsief appte ik onze Sangha om ‘s avonds, om 20.30, samen-iedereen in eigen huis een Meta meditatie te doen. Al de snelle, positieve reacties, troostten me direct: ik ging wat doen. En ‘s avonds, bleek, voelden we ons met elkaar verbonden. We deden wat we konden.

    Twee zinnen uit je blog neem ik mij nog ter harte:
    ‘ Elk argument voor of tegen voedt de strijd’. En: ‘ Een vredemars ,af alleen maar bestaan uit in vrede lopen’.

    Dank voor je troost, Riekje.

  7. Lieve Riekje,

    Erg geraakt door je indringende woorden denk ik aan een onlangs doorgestuurde video uit 2018 met onderstaande tekst daarbij.

    “Deze video is van 2018, opgenomen in Haifa, Israel, waar alle mensen, Israëlische en Palestijnen, samenkwamen ter ere van liefde en eenheid. Om een lied te zingen over een wereld waarin iedereen het verdient om te leven in vrede. ❤️”

    Het was zó ontroerend mooi om die verbinding te zien en te voelen tijdens dat prachtige lied in deze enorme mensenmassa.
    Het is voor mij ook troostend te weten dat de meesten deze oorlog ook helemaal niet willen, maar des te verdrietiger dat ze daar wel het slachtoffer van zijn. Ik hoop dat de kracht van liefde en verbinding uiteindelijk zal winnen.

  8. Lieve Riekje.

    Omdat ik geen tv kijk en geen krant lees, heeft het denk ik veel minder impact op mij. Moet ik me nu schuldig voelen. Ik schrijf het nu wel op, zichtbaar dus voor iedereen. Geen tv en krant is een bewuste keus. Het voelt wel aan als een niet geaccepteerd gedrag. Ik verstuur het toch maar.

  9. dank je wel Riekje voor je wijze woorden. Stilte is nog vaak een moeilijk onderwerp voor veel mensen
    ik probeer het wel toe te passen in min eigen leven en dat doet me goed!

  10. …..ja, dat klopt allemaal…voor elk argument is een tegenargument…..zo is stilte het best…manchmal muss man einfach schweigen und tief in sein Herz hineinhoeren…einfach fuer beide Seiten weinen…alles andere ist am Ende doch total vergeblich…..

Laat een reactie achter

Het e-mailadres wordt niet gepubliceerd.