In rouwadvertenties wordt de overledene vaak omschreven als dierbare echtgenoot, lieve of zorgzame vader of moeder en trotse opa of oma. Ze vallen me iedere keer weer op, die trotse opa’s en oma’s, want als ik eerlijk ben moet ik bekennen dat ik mezelf helemaal geen trotse oma voel.
Ik was wel een trotse moeder. Ik was zelfs heel erg trots. Zeker de eerste maanden na de geboorte van onze oudste dochter liet ik iedereen onze baby zien en straalde ik van trots: “Kijk nou eens, wat een prachtig kind!” Ik genoot ervan om me zo te voelen, want ik was helemaal niet gewend om trots te zijn. Het was eigenlijk voor het eerst dat ik me zo voelde. Ik weet nog dat ik in mijn dagboek schreef dat ik me ‘ongegeneerd trots’ voelde en dat dat een heel prettig gevoel was. Tegelijkertijd realiseerde ik me dat er eigenlijk niets was om trots op te zijn, want wat had ik nu helemaal bijgedragen aan het stand komen van dit kind? Helemaal niets. Ja, ik was gezond en zelfs een poos zoutloos gaan eten, ik was opgehouden met roken en had de alcohol laten staan. Dat was alles. Desalniettemin: ik was ape-trots. Heerlijk.
En die trots bleef! Ook bij onze tweede dochter. Ik was trots op het eerste hapje, het eerste stapje, de eerste woordjes, de eerste tekeningen, ik was trots op alles wat onze kinderen maar deden. Ook de overgangen van de lagere naar de middelbare school en later naar de universiteit en de Kunstacademie vervulden me met trots. Ik prees onze kinderen de hemel in. Zelfs zo, dat onze jongste dochter een keer zei: ”Ja, jij vindt mijn tekening wel heel mooi, maar dat zegt helemaal niets. Jij vindt álles mooi wat ik maak.” Ik kon haar geen ongelijk geven.
Nu ik dit schrijf realiseer ik me, dat deze trots gewoon een manifestatie was van mijn liefde. Ik hield van mijn kinderen en die liefde voelde ook als trots. Ongegeneerde, mateloze trots.
Maar ben ik een trotse oma? Nee, dat kan ik niet zeggen. Natuurlijk, ik keek en kijk met liefde en aandacht naar de kleinkinderen. Ik vond het sowieso weer een onbevattelijk groot wonder dat ze werden geboren. Ook vond ik in de eerste jaren hun onschuld weer adembenemend mooi. Wat een schoonheid en wat een licht in die kindergezichtjes!
Maar ik kijk nu ook heel anders. Ik kan niet meer zo open kijken als indertijd. In mijn blog ‘jong of oud?’ schreef ik al: “Het is alsof al mijn levenservaring meekijkt als ik naar hen kijk.” En zo voelt het ook: doordat ik de hele ontwikkeling van onze beide dochters heb meegemaakt (en ook die van veel van hun vriendjes en vriendinnetjes) is het alsof ik al weet wat er zal gaan komen. Ik zie hun verdere leven met al zijn ups en downs al voor me, al realiseer ik me natuurlijk heus wel dat je nooit kunt voorspellen hoe een leven zal verlopen.
Ik kan er niets aan doen; het voelt gewoon anders. Ik loop niet meer gelijk op met hen, zoals indertijd met onze eigen kinderen. Toen ervoer ik de ontwikkeling van de kinderen als een spannende ontdekkingstocht: iedere dag was er weer een nieuwe ontwikkeling; iedere dag gebeurde er wel weer iets wat me verbaasde; elke nieuwe prestatie ervoer ik als een overwinning.
Nu ‘overlapt’ mijn levenservaring het nieuwe leven als het ware. IK zie de kinderen een groter, wijder perspectief. Ik heb het al eens gezien: natuurlijk gaan ze lopen en praten en tekenen, natuurlijk gaan ze naar school en halen ze hun diploma’s. Of ze halen ze niet, maar dat hoeft geen probleem te zijn, want dan vinden ze waarschijnlijk wel een andere weg. Dat heb ik al zoveel kinderen zien doen.
Nee, hoe ik mijn best ook doe, ik voel niet meer de trots die ik als jonge moeder voelde. Wat voel ik dan wel? Natuurlijk, ik voel net als indertijd grote liefde. Maar die manifesteert zich nu veel meer als zorg, zorgzaamheid. Ik weet maar al te goed dat kinderen in hun leven van alles meemaken en dat hun leven zeker niet alleen maar leuk zal zijn. Ze zullen ongetwijfeld problemen krijgen, in ruzies verzeild raken, vergissingen maken, verkeerde wegen inslaan, spijt krijgen, enzovoort. Er staat hen van alles te wachten.
Ik moet nu denken aan een vriendin die bij de geboorte van haar kleinzoon was. “Ach kind, wat zul jij allemaal wel niet meemaken in je leven,” schoot er door haar heen, toen de baby op de buik van haar dochter werd gelegd. Iets dergelijks voel ik ook. Liefde die zich, in zekere zin al bij voorbaat, manifesteert als zorg, aandacht, mededogen, troost.
Is dit nu een somber verhaal? Kijk ik teveel in de toekomst? Ben ik overmatig bezorgd?
Ik ben een uurtje wezen wandelen om dat bij mezelf na te gaan en ik kom er op uit dat dat niet het geval is. Natuurlijk, ik houd van de kleinkinderen en ik ben blij als ze gelukkig zijn. Toch voelt mijn liefde ander dan de liefde die ik als ouder voelde. Ik wilde indertijd vooral dat onze kinderen gelukkig waren. Alles wat te moeilijk of te deprimerend was werd uitgebannen, als dat mogelijk was althans. Ze mochten niet ongelukkig zijn.
Nu weet ik dat pijn en verdriet bij het leven horen en daarom mag het er zijn. Vreugde en verdriet, prestatie en mislukking, enthousiasme en somberheid, opwinding en depressie; álles mag er zijn en alles zál er zijn. Mijn liefde manifesteert zich niet meer als trots. Ik voel ook helemaal niet de behoefte om trots te zijn, want het maakt niet uit wat er is, ik zal het allemaal in liefde omvatten.
Weer eens zo mooi beschreven: ik zal het allemaal in liefde omvatten. Wat is dit herkenbaar! Het voelt als een groter wordend hart.
En dat vind ik dan weer mooi beschreven: een groter wordend hart.
Fijn dat je dit herkent.
Lieve Riekje,
Mooi beschreven en ik kan het helemaal meevoelen.En wat een mooie beelden erbij.
Wat is het toch een ongelooflijke rijkdom om kleine kinderen van zo dichtbij mee te mogen maken!Fijn dat we bevrijd zijn van de trots.
Bezorgdheid over hun toekomst is er ook.Zo gauw ze geboren zijn is het : en-en.Daarin zijn we in zekere zin kwetsbaar, gehecht door liefde en is loslaten het grote werk dat we kunnen verrichten.De “gouden en zilveren werken”.
Warme groet uit een winters Friesland,Marijke
Fijn dat je het kunt meevoelen.
Ja, ik voel die kwetsbaarheid ook. Mooi, dat je dit gehecht door liefde noemt. Want je zou niet zoveel zorg voelen als je niet zoveel van ze hield. Loslaten is inderdaad een grote kunst die we moeten zien te leren. Maar echt helemaal loslaten is natuurlijk niet mogelijk.
Wat zijn ‘de gouden en zilveren werken’? Ik ken die uitdrukking niet.
Mooie blog Riekje!
Wij verwachten straks
ons 8ste kleinkind.
En bij alle kleinkinderen voel ik vooral ontroering en liefde, maar ook zorg over hun toekomstige levens.
Toch vertrouw ik ook op hun levenskracht.
Je ziet het als ze leren eten, leren lopen, lezen , schrijven, fietsen!
Steeds weer opnieuw willen ze het proberen, ook al vallen ze, knoeien ze , maken ze fouten!
Niet opgeven tot ze het kunnen en ik ben daar dan als oma apetrots op.
Ja, die zorg voor hun toekomstige levens. Gek genoeg had ik daar bij mijn eigen kinderen nooit zorg over; ik was er van overtuigd dat alles goed zou gaan. Nu is dat toch anders, zeker met toekomstige problemen als klimaatverandering e.d. Je hebt gelijk; we moeten erop vertrouwen dat ze de moed en de levenskracht hebben om toekomstige problemen op te lossen en hun leven op een mooie manier vorm te geven.
Lieve Riekje,
Mooi beschreven Riekje! Voor een groot deel herkenbaar.
Nog een paar weken en mijn 5e kleinkind komt eraan. Tja, dan ben ik trots. Heel trots, maar niet zozeer op mijn nieuwe kleinkind, als wel op mijn dochter. Dat ze weer zo’n prachtig nieuw mensje op de wereld zet. Dat trotse gevoel heb ik ook bij mijn zoon als ik hem zie spelen mijn zijn zoontje (3 jaar). Ik zie hem dan zo liefdevol en zorgzaam bezig. Dan krijg ik soms tranen van ontroering in mijn ogen.
Bij mijn kleinkinderen voel ik inderdaad meer een grote liefde, die heel erg stroomt als ik ze zie. Als ze bij me zitten bij het voorlezen voel ik een grote warmte, vreugde en veel geluk. Ik voel me dan heel erg bevoorrecht en dankbaar…..
Lieve groet, Gusta
Ja, dat is een onderwerp apart: je eigen kinderen zien in de rol van vader of moeder! Dat is inderdaad heel ontroerend. Het is ook zo bijzonder om te zien hoe ze het net zo doen als jijzelf indertijd, of juist heel anders. Soms een hele mooie of confronterende spiegel.
Dag Riekje ,
Wat een mooie blog, wat ben ik blij dit te lezen.
Toen onze dochter vertelde dat ze zwanger was moest ik eigenlijk blij zijn , vriendinnen in mijn omgeving waren blij, dat had ik helemaal niet, ik was bezorgd , hoe moet dit dan, kan ze dit wel aan!
Allemaal vragen kwamen erop waar geen antwoord op was, het antwoord kwam tijdens het leven.
Nu na het lezen van jouw blog voel ik zoveel herkenning en begrip en bovenal “Liefde” die alles omvat in het leven.
Dank Je wel Riekje!
Ja, wat is dat vreemd he, als iedereen om je heen loopt te juichen en je zelf vooral bezorgdheid voelt. Ik had dat ook.
Het is en blijft voor mij een hele klus, dat oma-zijn. Moeder zijn ging mij heel gemakkelijk af, maar oma zijn veel minder.
Wie weet, schrijf ik er nog wel eens iets over.
Lieve Riekje,
Alleen maar herkenning ervaarde ik bij het lezen van je blog. Inderdaad mooi en inspirerend opgeschreven. Wat je beschrijft dat je als oma veel gebeurtenissen al eerder hebt beleefd, dat had ik al bij onze 2e en nog iets meer bij onze 3e dochter. Je wordt als ouder na je eerste dochter meer ervaren, je schrikt niet zo snel meer, en leuke of minder leuke gebeurtenissen kun je steeds beter een plaats geven. Terecht schrijf je dat pijn, verdriet, geluk, tegenslag en dergelijke nu eenmaal bij het leven hoort. We leren en groeien ervan. Mijn vrouw Fenna en ik zijn afgelopen vrijdag verblijd met de geboorte van ons 2e kleinkind. Toen onze oudste dochter Annelijn het heuglijke nieuws telefonisch bekend maakte, kreeg ik een stevige brok in de keel. Fenna was onze hond Guus aan het uitlaten en ik wist dat Annelijn het ook zo graag direct aan haar verteld had. Maar helaas, de mobiele telefoon neemt ze nooit mee. Ik wilde het fantastische nieuws – het was namelijk een voorbeeldige bevalling geworden terwijl de eerste nogal beroerd was verlooen – zo snel mogelijk aan haar kwijt en voelde me allengs wat ongeduldiger worden. Na een paar minuten heb ik met een soort scheepshoorn vanuit het zolderraam richting het oude dorp een stevig geluid de lucht in geblazen in de hoop dat Fenna dit zou horen en snel naar huis zou komen. Helaas bleek later dat zij dit geluid niet gehoord had. De kleinzoon Merijn werd aanvankelijk op zaterdag verwacht, maar kwam veel eerder vroeg op de vrijdagavond ter wereld. De dingen lopen dus vaak toch anders dan je verwacht en ook dat is maar gelukkig zo. Morgen ga ik mijn kleinzoon voor het eerst in levende lijve zien en voelen en verheug mij daar zeer op. Dat ik als eerste dit blog ging lezen zal vast niet voor niets zijn 🙂
Gaat het goed met jullie? Genoten van het mooie sneeuwlandschap? Brengt vast weer nieuwe inspiratie.
Veel warme groeten,
Peter
O wat en prachtig beeld: iemand die uit het raam hangt met een scheepshoorn om de geboorte van een kleinkind aan te kondigen. Geweldig!
Geniet morgen van de eerste ontmoeting!
Jan en ik hebben zeer genoten van de sneeuw, maar mijn eerstvolgende blog gaat er niet over. Het gaat over het smelten ervan.
Hoi Riekje, Hahaha …. ik heb ook niet verder gekeken dan mijn neus lang is. Ik had het kunnen weten realiseer ik mij, want zie dat je vaak op reacties van anderen reageert. Je bent hier vast best druk mee, maar ik zie dat je er veel plezier aan ontleent. Fijn dat jullie weinig hinder ondervinden van de Coronacrisis en de consequenties hiervan zelfs in sommige opzichten kunnen waarderen. Van een nood een deugd maken, zullen we maar zeggen 🙂 Gen iet weer van deze heerlijke zonnige voorjaarsdag! Lieve groetjes, Peter
Een mooie column, waarin je onderzoekt hoe liefde voelt bij je kinderen en kleinkinderen. Alles omvatten in liefde is voor mij treffend omschreven als het mijn kleinkinderen betreft. Alles wat ze doen vind ik goed. Het voelt als onvoorwaardelijke liefde. Alles mag er zijn: mooi dansen (ja daar geniet ik onwijs van), maar ook boosheid. Ik kan daar nu bij blijven en zeggen: je bent boos he. En als een keer zouden blijven zitten? Voor mij maakt het niet uit. Ja ze zullen het voor hun kiezen krijgen. Dat hoort voor mij nu bij het leven. Als ze maar zich kunnen ontwikkelen zoals zij kunnen en willen.
Bij mijn kinderen lag dat anders. Ik had het idee een perfecte ouder te moeten zijn en inderdaad daar hoorde tegenslag niet bij. Ze moesten vooral gelukkig worden en goed presteren. En ja ik had verwachtingen. Ik voelde zeker liefde. Ik ging voor hen door het vuur. Maar het was toch voorwaardelijk.
Omgaan met wat er is, omgaan met emoties, relativeringsvermogen was mij toen nog helemaal niet gegeven. Het is er nu wel gelukkig.
Wat fijn dat je nu op deze ontspannen manier kunt genieten van je kleinkinderen. Ik durf te weden dat zij ook genieten van jou!
Lieve Riekje
Ik heb lang gedacht ” Blogs, alweer zo’n nieuwe trend, moet ik die ook nog gaan bijhouden?”
Totdat ik de nieuwsbrief kreeg en las dat jij blogs aan het schrijven bent.
Nieuwsgierig geworden stuitte ik op je blog van Troste oma ???
Nou die titel sprak mij wel aan want ik ben sinds een halfjaar een super trotse oma van ons 1 ste kleinkind James.
Je schrijven deed mij naar binnen gaan waarom ik mij nu zo enorm trots voel.
Dat gevoel ( her) ken ik namelijk niet zo van toen de eigen kinderen klein waren.
Ik denk dat toen de kunst van het opvoeden, en het vooral het zo goed mogelijk willen doen, mij zo bezig hield dat ik weinig ruimte had om vrijuit te genieten van alle ontwikkelingen van de kinderen .
Ik realiseer mij dat eigenlijk pas nu de kinderen een goede en liefdevolle plek elders hebben gevonden, ik de zorgen beter los kan laten .
Daarbij voel ik mij steeds meer een trotse moeder!
En nu sinds kort dus ook een trotse oma, waarbij dit gevoel ontstaat vanuit genieten op basis van onvoorwaardelijke liefde.
Wat is er eigenlijk in mij in al die jaren dan veranderd?
Ik denk dat dankzij het meer en meer verdiepen in, en beoefenen van, het boeddhisme ik veel meer geleerd heb 100% te genieten in het hier en nu.
Er komen, ook door levenservaring opgedaan, best vaak sombere gedachten in mij op over wat de toekomst voor mijn kleinkind aan pijn ,in alle mogelijke vormen, zal brengen.
Die gedachten kan ik nu veel beter waarnemen, en voelen of ik daarbij uit het hier en nu vertrek.
Ik hoop dan ook dat alle liefde die ik nu voel, uitspreek en overbreng bij hen een basis van vertrouwen zal leggen . Vertrouwen dat alle tegenslagen met liefde te dragen zijn.
Dankjewel voor je uitgebreide en mooie reactie.
Wat fijn dat je nu zo kunt genieten van je kinderen én kleinkind en dat je zo trots kunt zijn. Ik ben ervan overtuigd dat je de kleine James een basis van vertrouwen in het leven kunt geven. Temeer, omdat ik weet welke tegenslagen jij zelf in je leven hebt overwonnen.
En wat die blogs betreft: ik zit inderdaad in een trend; iedereen schrijf blogs vandaag de dag. Voel je niet verplicht ze te volgen.
Dag Riekje,,
Hierbij nog een wat late reactie, ik ontvang nog niet zo lang je blogs en las deze terug. De trotse Oma, ja een stralende Oma sinds ik een jaar Oma ben.Hoewel ik ook een beetje beducht ben, het is niet mijn verdienste. Wat me zo raakt, dat vanaf ik mijn eerste kleinkind zag, ik werd geraakt door zoveel liefde. Net alsof dit manneke me laat zien hoe liefde een stroom van liefde kan zijn.
Ik was als moeder nogal onzeker, doe ik het wel goed.
Nu bij het grootmoeder zijn ben ik zo vol vertrouwen, ik weet wat ik doe en het voelt als een herkansing. Het mooie is dat ik mijn dochter zo natuurlijk moeder zie zijn.
En dat vervult me met ontroering,ik was zo bang dat ik mijn onzekerheid aan haar had overgedragen, nee niet op dit vlak dus.
Wat mooi, dat je nu voor je gevoel voor 100% kunt genieten van je kleinkind én van je dochter. Een mooie beloning na al je twijfel en onzekerheid als moeder. Echt een herkansing!