Een paar dagen geleden ontving ik een rouwkaart: Berber Steenstra is overleden. Zij schreef wel eens reacties op mijn blogs. Daardoor voelt het voor mij alsof er een lid van deze ‘blog-familie’ is overleden en wil ik haar hier graag kort gedenken.
Bij de rouwkaart was een gedicht ingesloten met de titel: Een huis van stilte.
En zo kende ik haar ook; als een vrouw die een grote stilte in zich meedroeg. Een stilte, die het vaak zo tumultueuze dagelijkse leven overstijgt.
Het opmerkelijke is, dat ik haar maar één keer heb ontmoet. Jaren geleden. Zeker dertig jaar, zo niet meer. In Gameren, waar we toen woonden. Ik zat toen in de tuin, in de zon, op mijn gemak rode bessen te rissen. Ze kwam erbij zitten en we babbelden wat. Ze had dit werkje vroeger ook wel gedaan vertelde ze, en ze deed even mee. Altijd lastig om de besjes heel te houden, en niet tot moes te drukken. Was het beter om ze met de hand of met behulp van een vork van de steeltjes te rissen? We wisten het beide niet.
Dat was het. Het duurde misschien een kwartier, hooguit een half uur. En toch, op dat moment ervoer ik een diepe verbinding met haar. Ik was even samen met haar in een prachtige rust; haar stilte.
Toen ze zich in 2021 op mijn blogs abonneerde, schreef ze me dat ook zij zich deze ontmoeting nog goed herinnerde. Wat bijzonder. Ook zij had kennelijk iets meer ervaren dan een ‘doodgewone’ ontmoeting.
Op 11 januari van dit jaar schreef ze een reactie op mijn blog ‘eeuwig water’. Die eindigde met een vreemde zin en leek daardoor onaf. Toen ik haar daarover mailde bleek dat inderdaad het geval te zijn. Ze had nog een gedicht dat ze op een kalender had gelezen willen toevoegen, maar dat was om de een of andere reden mislukt. Ze mailde me het gedicht waar het om ging. Ik vond het jammer dat ze het gedicht niet had toegevoegd aan haar reactie op de site, zodat iedereen het kon lezen, maar ik heb haar niet gevraagd om dat te doen. Nu kan ik het echter niet laten om het gedicht hier alsnog te delen. Het was immers ooit bedoeld om op mijn site te staan?
Ik heb een oude weg gezien,
Een oude weg die door de verlichten van weleer is bewandeld.
Deze ben ik gegaan en al wat ik heb opgedaan,
Heb ik doorgegeven,
Opdat het vrucht moge dragen
En zich moge verspreiden.
Ik ben ervan overtuigd dat Berber deze weg ook is gegaan en dat ook zij heeft doorgegeven wat ze op haar weg had opgedaan. Mij heeft ze in ieder geval haar stilte overgedragen.
Maar hoe? Hoe deed ze dat?
Het antwoord is heel eenvoudig: door de stilte te zíjn.
Niet, dat ze zich stil hield of stil zat, zeker niet. We hebben prettig gebabbeld en bessen gerist, heel gewoon en niks bijzonders. Maar door dat babbelen en rissen heen, of misschien is het beter om te zeggen: “achter dat babbelen en rissen langs”, was haar stilte voelbaar. Zoals je vaak bij mensen kunt voelen dat er achter hun woorden allerlei emoties schuilgaan waar ze het niet over hebben, bijvoorbeeld teleurstelling, jaloezie, woede, verdriet, wat ook maar, zo kon ik voelen dat er achter de woorden van Berber helemaal niets schuilging. Het volle ‘niets’ van stilte, rust, open aanvaarding.
Maar daar hadden we het helemaal niet over gehad. Ze heeft me niets over stilte gezegd. We hebben ook niet in stilte gemediteerd. Niks van dat alles. Bessen rissen en kijken wat beter ging: met een vork of met je vingers. Ze droeg de stilte over door die te zíjn. Ik haakte als het ware in op haar innerlijke stilte, waardoor ik mijn eigen innerlijke rust kon ervaren.
En nog steeds brengt deze herinnering me in contact met mijn innerlijke stilte. Of met het besef dat die ver te zoeken is….
Nu ik dit schrijf, voel ik hoe graag ikzelf deze stilte ook zou willen overdragen. Aan bijvoorbeeld mijn kinderen. Ik wil niets liever dan dat ze gelukkig zijn en dat ze deze innerlijke rust ook kennen. En ik besef me nu ook, dat ik daarvoor niet zo drukdoenerig van alles voor ze hoef te doen. Natuurlijk, een handje helpen is altijd welkom en een goed gesprek is altijd fijn. Ik kan nog steeds iets voor ze betekenen.
Maar van veel grotere waarde is deze achter alles liggende stilte. Die stilte wil ik overdragen.
Meer dan ooit realiseer ik me dat ik dat alleen maar kan, door deze stilte te zíjn.
Dankjewel Berber, voor deze waardevolle levensles.
Prachtig!
Dank!
Dankjulliewel voor dit overdragen.
Goed om weer te her inneren.
Prachtige ontmoeting!
Welkom Weer Riekje,
Ik heb je gemist.
Helga
Het is fijn, me zo welkom te weten.
Prachtig!
Dank.
Lieve Riekje,
We hadden het er al over. Zou ze nog terugkomen? Dank voor dit mooie stille verhaal!
Ja, ik heb wat tijd nodig gehad om weer terug te komen…
Fijn, dat je dit verhaal waardeert.
Terwijl ik je stukje lees voel ik die stilte. Fijn dat je weer je blog schrijft!
Wat mooi, dat de stilte ook door dit stukje wordt overgedragen.
Ik heb je zondagmorgen “ Preekje “ erg gemist…
Gelukkig noem je het een ‘preekje’ tussen aanhalingstekens, maar het doet me goed te horen dat je die ‘preekjes’ waardeert..
Welkom terug op mijn zondagochtend, lieve Riekje.
Wat zal Berber boven glimlachen als ze hoort dat jij nu schrijft over stilte.
Vandaag vieren de kerken bij ons in het dorp de Dag van de Stilte. De dag vraagt jaarlijks aandacht voor de waarde van vertragen, verstillen en bewuste aandacht. Eigenlijk hoort dat op 30 oktober, als de klok weer wordt terug gezet, de tijd even stil wordt gezet. Waarom wij het hier vandaag doen weet ik niet. Geeft niet. Ik vind het een waardevol initiatief. Het slaat heel erg mooi aan bij jouw blog.
Vanmiddag ga ik naar een klankschalen concert in de kerk. Ademend en luisterend zal ik proberen ook de stilte te zijn. Zoals jij dat zo mooi verwoord.
Ik ben weer blij met je blog.
Oh wat mooi, dat er in de kerk bij jullie een Dag van de Stilte wordt gehouden.
Nooit geweten dat die dag bestaat en dat die altijd op 30 oktober wordt gehouden.
En een klankschalen-concert in de kerk lijkt me trouwens ook heel mooi.
Wat een leuke kerk is dat!
Lieve Riekje
Fijn weer een blog van jou te ontvangen, inspireert en helpt mij in mijn eigen stilte te komen
Lieve groet
Nicole
Het doet me goed te horen dat ik op deze manier bij kan dragen.
Mooi! Ik zat vanmorgen toevallig te denken: hoe zou het met Riekje zijn, het gaat toch wel goed met haar? Terwijl ik je niet eens persoonlijk ken. Maar toch ook weer wel ken. Zo zie je de waarde van een blog. Houd je eigen tempo aan. Het hoeft niet elke zondag. Maar zo af en toe is fijn. Goede zondag! Jacqueline.
Dank voor je aanmoediging om de tijd te nemen, want tijd voor mezelf nemen is wel ‘een dingetje’ voor mij. Dat lukt me niet zo goed. En ik heb de afgelopen weken ervaren dat ik meer tijd voor mezelf nodig heb dan ik dacht.
Ik ga mezelf verwennen met ‘tijd’.
Een prachtige blog om er de herfst en winter mee in te gaan. Stilte… Wat een mooie herinnering.
Ja, de herfst en de winter komen er weer aan. Ik denk dat ik op deze windstille dag naar Drunen ga, waar prachtige stuifduinen zijn, omdat het daar in de herfst zo indrukwekkend stil kan zijn.
Wat prachtig en zorgvuldig en dichtbij hoe je deze ontmoeting en alles beschrijft, ik moest er een traan van ontroering bij wegpinken. Ach nee, dat zeg je zo ‘wegpinken’ maar ik heb hem helemaal niet weggepinkt, ik heb hem gewoon laten zijn.
Het moment van ontroering was het besef dat iemand, jij, zo zorgvuldig stil staat bij dat wat nog gedeeld mag worden omdat dat eerder om onbekende redenen niet lukte. Je eert haar.
En maakt dit rond. En wat een mooi gedicht.
Ik heb jou ook gemist, je bent een inspirerende vrouw. Ik had al wel ingevuld dat het een lange zomerstilte stop zou zijn.
Fijne zondag!
Ja, het was echt mijn bedoeling om Berber te eren en om haar reactie nog af te ronden. Ik stemt me dankbaar dat ik anderen kan raken en inspireren door dit op deze manier te doen.
In de stilte van deze mooie zondagochtend geniet ik van de rust en inspiratie, die uit straalt van je mooie, open, maar tegelijkertijd ingetogen verhaal.
Ja, wat kan de zondagochtend stil zijn; heerlijk. En als de Sint Maarten hier ook nog eens ruim een kwartier met zijn mooie zware klokken beiert, wordt de stilte eigenlijk alleen maar groter en ruimer.
Lieve Riekje,
Wat prachtig geschreven.
Ik werd me er een poosje geleden van bewust dat ik me het meest gelukkig voel als ik stil Ben.
Dan hoeft er verder ook hélemaal niets.
Dat zijn voor mij grote cadeau-momenten.
Fijn dat ik het nu weer mag ervaren bij en na het lezen van jouw blog.
Dank je wel hiervoor en een fijne zondag!
Ja, wat is stil-zijn een groot cadeau!
Jammer genoeg ben ik lang niet altijd in contact met mijn innerlijke stilte, maar het is altijd fijn om te weten dat hij bestaat en dat ik er altijd weer naar terug kan.
Zo fijn je terug te lezen Riekje. Ook wij hebben elkaar maar enkele dagen ontmoet in een retraite in Cadzand jaren geleden. Maar Jij en Jan blijven in mijn herinnering heel erg gelinkt aan de stilte achter het woord. Fijne zondag.
Mooi, om elkaar nu op deze manier opnieuw te ontmoeten!
Dit resoneert bij mij en zeker de vraag, wat kan ik mijn kinderen overdragen ? Jouw inzicht helpt mij. Dank
Mooi, om er steeds bij stil te staan wat je overbrengt aan je kinderen.
Dank je wel, lieve Riekje.
Het bericht van het (verwachte) overlijden van een dierbare vriend kwam gisteren.
Rond alle gevoelens van blijdschap en verdriet is die diepe stilte. En ook bij deze vriend, van buiten altijd een druk baasje , kwam ik altijd in de rust als hij bij ons was. Zo samenvallend met zichzelf. Jouw blog deed me dat beseffen. Waardevol. Ook dank voor het gedicht. Schrijf ik misschien op een kaart voor zijn vrouw. (en voor mijzelf).
Liefs. Heleen.
Wat mooi, dat er soms mensen in je leven zijn, waar je met zoveel dankbaarheid aan terug kunt denken.
Mooi, om het gedicht te delen. Ik heb alleen geen idee van wie het is. Berber schreef dat ze het op een kalender had gevonden, maar noemde geen auteur.
Lieve Riekje,
Wat een prachtig stukje zondag breng je!
Echt gaaf en zo waardevol omdat het raakt aan de ruimte voor stilte … de stilte waarin zo lijkt het niks gebeurd , maar ondertussen de meest waardevolle dingen gebeuren !
Een actieve stilte in een bepaald opzicht…
Iets kan ontkiemen , wortelschieten of zich laten zien/ ontvouwen…
Hartelijke groet van Marijke Bijleveld
Klopt: Stilte blijkt uiteindelijk altijd boordevol te zijn. Er gebeurt van alles zonder dat je je daarmee bezig hoeft te houden.
Wat geniet ik weer van je prachtige blog, Riekje.
De “zomerstilte” was lang en aangenaam …Jouw woorden verbreken in dit geval zeker niet de stilte maar laten de stilte voluit klinken!
Dank je wel❣️
En ik dank jou wel voor deze reactie!
Nu ik, ja ook ik wil stilte zijn, maar hoe?
Dank Riekje, heb je blogs gemist.
Ik weet iets van je situatie en begrijp heel erg goed dat het erg moeilijk voor je zal zijn om stilte te bereiken en te ervaren. Vroeger of wat later zal het heus wel weer lukken.
Dag Riekje, wat inspirerend weer. Het gedicht raakt iets in me. En ik voelde de behoefte deze naar mijn eigen huidige leven om te buigen:
Ik zie een oude weg
Een oude weg die door de verlichten van weleer is bewandeld.
Deze wil ik gaan en al wat ik heb opgedaan,
Wil ik doorgeven,
Opdat het vrucht moge dragen
En zich moge verspreiden.
O ja, zo klinkt het gedicht ook heel erg mooi! Wat een mooi voornemen.
Lieve Riekje,
Wat een verrassing om deze ochtend weer een blog van jou te mogen ontvangen. Mijn hart maakte spontaan een vreugdedansje.
Dankjewel voor het schrijven en delen van jouw prachtige en inspirerende verhaal over je ontmoeting met Berber. Over de stilte.
Wat een leuk beeld: een hart dat een vreugdedansje maakt! Ik zie het voor me.
Lieve Riekje ,
Wat ontroerend mooi !
Dank je .
Fijn om iets van je te horen. Dank.
Prachtig!
Dank!
Dag Riekje, fijn weer van je te lezen.
Jouw verlangen deze stilte die je ervaren hebt bij Berber over te brengen naar je kinderen roept bij mij meteen een stukje tekst op dat ik rond 2000 las en onderstreepte in het boek ‘Over kleine dingen’ van Dorus Gerritse:
“Anneke is groepsleidster in een kindertehuis. Geen haar op haar hoofd dacht eraan zich aardiger voor te doen dan ze was. Anneke deed alleen waar ze zelf plezier in had.
Zo zat zij met zichtbaar genoegen te breien of te verstellen of te lezen en bemoeide zich niet met de kinderen. Maar je voelde wel dat zij ondertussen, als het ware vanuit haar lendenen, bij de kinderen was.”
Dankjewel voor je gevoel voor en het schrijven over de schoonheid van ogenschijnlijk kleine dingen.
Zonnige groet, Jozien
Mooi, Jozien!
Het doet me denken aan een wat oudere groepsleider die ik me herinner als “de vaderfiguur van alle jongens die geen ouders meer hadden die voor hen zorgden” en die meestal…
de krant zat te lezen…
Bij geen enkele groepsleider (ster) was de sfeer zó prettig en aangenaam als bij hem!
Telkens weer…
Mooi Gerard, deze herkenning. En mooi die onzichtbare voelbare ontvankelijkheid die voor kinderen weldadig voelt.
Ja mooi, zo’n ‘afwezige aanwezigheid’. Dat zullen die kinderen zeker gevoeld hebben. En gewaardeerd!
True friendship comes when silence between two people feels comfortable…
Ooit gelezen. Zo’n mooie en voor mij ware spreuk
Ja mooi. Stilte kan heel ongemakkelijk aanvoelen, maar als er wederzijds vertrouwen is, is het heerlijk om samen stil te zijn.
Wat mooi Riekje hoe je de ontmoeting met Berber hebt beschreven. Ik ken Berber van de Sangha en bezocht haar regelmatig thuis. Ook ik heb de ‘stilte’ van Berber zo mogen ervaren. Ze kon zo maar tijdens het gesprek even stil zijn en wist die stilte dan over te brengen op je.
Wat bijzonder; zomaar even stil zijn tijdens een gesprek. Ik stel me voor dat je dan samen met haar een grote ruimte ervoer.
Wat fijn dat je er weer bent Riekje.
Ik ben geinspireerd door de stilte overbrengen. In hoeverre kan ik stil zijn met mezelf, in mezelf en dit overbrengen op mijn kinderen en clienten? En ook mijn hond die enorm gebaat is bij een “stille” energie van mijn kant. Mooi mijmerwerkje!
Oh, wat leuk: stilte overbrengen op een hond.
Dankjewel Riekje ik zal een voorbeeld nemen aan Berber liefs. Marie
Wat mij betreft hoef je geen voorbeeld te nemen aan, maar geef je al door. Je zo zorgvuldig samengestelde boeketten van gedroogde bloemen ademen zoveel stilte!
Lieve Riekje
Geweldig verwoorde ode aan Berber, mijn lieve wijze tante. Onze dank is groot, wijze vrouw!
:dino
Het was me een grote vreugde om dit te doen en het stemt me dankbaar te horen dat jullie er zo blij mee zijn.