Ik las in de krant dat een aantal vrouwelijke politici zo ongenadig werd lastig gevallen op twitter en andere digitale platforms, dat ze hun baan hebben opgegeven. Nu worden vrijwel alle politici lastig gevallen en bedreigd, maar het schijnt dat de scheldpartijen tegen vrouwen door de bank genomen gruwelijker, vernederender en angstaanjagender zijn dan die tegen mannen. Schandalig.
Maar niet alleen politici, ook journalisten krijgen er flink van langs. Eigenlijk kan iedereen die publiekelijk zijn mening geeft, erop rekenen dat hij een hoeveelheid drek en gif over zich heen krijgt uitgestort van alle mogelijke mensen die een andere mening hebben.
Ik vind dit een kwalijke ontwikkeling en ik beklaag iedereen die hiermee te maken heeft. Het is meer dan triest dat iemand zich om deze reden niet meer durft uit te spreken of zelfs zijn baan opgeeft.
Maar het is ook triest voor mijzelf! Want opeens realiseer ik me dat dit verschijnsel er ook voor zorgt dat ik mijn boek ‘Sinterklaas en God’ niet meer durf uit te geven.
Even kort over dit boek: het kwam uit in 1988 en had toen de titel ‘De shock van Sinterklaas’. In dit boek filosofeer ik over het sinterklaasfeest en het ‘geloof’ in Sinterklaas. *) Het boek kreeg veel negatieve recensies en ik werd een flink aantal keren geïnterviewd op de radio en de televisie. Ik kreeg dan altijd een ‘opponent’ tegenover me die het ab-so-luut niet met me eens was.
Veel publiciteit dus. Maar het verkocht niet. Het kwam uiteindelijk in de ramsj terecht en toen het ook daar bleef liggen, kocht ik de hele partij op.**)
Tien jaar later was mijn uitgever zo aardig om het boek nog een tweede keer uit te geven, nadat ik het hier en daar had herschreven. Het kreeg nu de titel ‘Sinterklaas en God’. Ook die tweede keer kreeg ik een flink aantal recensies en interviews voor de radio en de televisie. Vrijwel allemaal negatief tot vijandig. In mijn blog ‘Heiliger dan God’ van 6 december 2020 heb ik dit allemaal beschreven.
Uiteindelijk is het boek toch uitverkocht geraakt, maar mijn uitgever wil het niet meer herdrukken. Begrijpelijk. Niemand wil het lezen.
Stiekem denk ik er wel eens over om het zelf nog een keer uit te geven, want ik blijf het sinterklaasgeloof een intrigerend onderwerp vinden. Maar wat ik al zei: ik durf niet. In 1988 werd me voortdurend voor de voeten geworpen dat ik ‘ons feest’ wilde afpakken en datzelfde verwijt kreeg ik in 1999 weer, terwijl zo ongeveer de eerste zin in ‘Sinterklaas en God’ luidt: Laat ik dit vooropstellen: dit boek gaat niet over de vraag of het sinterklaasfeest al dan niet moet worden afgeschaft. (…..) Mensen willen pakjesavond voor geen goud opgeven. Maar ik óók niet! Het sinterklaasfeest is een reuzeleuk feest.
Niemand leest kennelijk wat er staat. Iedereen blééf me maar verwijten dat ik ‘ons leuke feest’ wilde afpakken.
En was daar woedend over.
Dat zal heus niet zijn veranderd. Ik ga er vanuit dat ik dit verwijt weer zal krijgen, alleen nu duizendmaal vergroot en verruwd. Dus nee, ik durf niet. Ik heb geen zin in boze, haatdragende of misschien wel bedreigende mails. Ik censureer mezelf. Ik houd dit boek op de plank. Is het niet treurig?
Ja, dat is treurig, want het is zo’n interessant onderwerp en het leeft wel. Ik hoor de laatste jaren veel vaker dan vroeger, dat moeders zich afvragen hoe ze hun kinderen het beste kunnen vertellen dat sinterklaas niet écht bestaat. Of hoe ze ermee om moeten gaan als die dat zelf ontdekken. Ze moeten dan dus immers bekennen dat ze hen jarenlang hebben voorgelogen? Beetje lastig….
Maar afgezien van deze pedagogische kwestie, vind ik de vraag waarom ouders hun kinderen zo graag in Sinterklaas willen laten geloven, eigenlijk veel interessanter. Natuurlijk, ouders willen hun kinderen gelukkig maken en alle kinderen zijn blij als ze cadeautjes krijgen. Maar waarom moeten die kinderen geloven dat de cadeautjes worden gegeven door een onsterfelijke man op een wit paard, die alles ziet en hoort en op basis daarvan al dan niet beloont of straft? Wat is er leuk aan om kleine kinderen dit verhaal op de mouw te spelden?
En lijkt Sinterklaas niet heel erg veel op God, die ook over ons oordeelt en ons beloont of straft, zij het na ons aardse bestaan? Kinderen die met een geloof worden opgevoed zien die gelijkenis heel duidelijk. Dat blijkt uit diverse antwoorden die ik kreeg op de vragen die ik stelde op de vragenlijst die ik indertijd heb rondgestuurd. Hier een paar antwoorden: De eerste gedachte: Straks, over een jaar of tien, dan vertellen ze me dat God niet bestaat. (vrouw, 40 jaar) En: Relatie met God was direct en eenduidig. Ik dacht later: “Wanneer vertellen ze me dat God niet bestaat, of moet ik daar zelf achter komen?” Een zéér sterk gevoel. (man, 48) En: Daarna was het eerste wat ik zei: “Dan gaat mamma straks ook vertellen dat God niet bestaat.” Ze heeft ons toen op het hart gedrukt dat God ánders is, want die bestaat wél al zie je hem niet, én Hij is overal. (vrouw, 33 jaar) Niet alle kinderen komen overigens zo spontaan over de brug met hun twijfels: Sinterklaas bestond dus niet, maar bestond God dan nog wél? (…) Ik heb over deze twijfels nooit met iemand gesproken. (man, 41 jaar)
Hoe langer ik erover nadenk, hoe meer ik ervan overtuigd ben dat het hier gaat om een religieus-spirituele kwestie. Of liever gezegd: een religieus-spirituele behoefte. Ik schreef daarover in Sinterklaas en God: Zij (de ouders) snoepen als het ware mee van de emoties die het kind voelt en die zij niet meer binnen zichzelf kunnen bereiken: de beleving van het wonder, de openheid voor het Grotere, de overgave aan het Mysterie. Bijna is het alsof zijzelf weer gaan geloven, alsof die gevoelens van opgaan-in en opengaan-voor van henzelf zijn. (……..)
En is het niet ook een soort terugval naar een kinderlijk beeld van God, namelijk het beeld van de milde gever en de strenge observator die rechtvaardig beloont en straft? Veel volwassenen verliezen hun geloof in God wanneer hen onverklaarbare en dus in hun ogen onrechtvaardige tragedies overkomen. (…..) Maken volwassenen het sprookje voor hun kinderen niet tot werkelijkheid, omdat ze zelf zo teleurgesteld zijn over het feit dat het sprookje niet wáár is en omdat zij niets meer kunnen ervaren dat op een wonder lijkt? Omdat zij geen religieuze ervaring meer hebben?
Voor mij is het zo langzamerhand de vraag wie het meeste behoefte heeft aan het sinterklaasgeloof: de ouders of de kinderen. Een van van de antwoorden op mijn vragenlijst is wat dat betreft illustratief: Onze Els gelooft niet meer, want ik hoorde haar laatst tegen een vriendinnetje zeggen dat Sinterklaas niet bestaat. ”Maar” zei ze, ”ik zeg het niet tegen mijn ouders, want die vinden het zo erg als ik niet meer geloof!” (vrouw, 36 jaar)
Al met al is het sinterklaasgeloof in mijn ogen een heel intrigerende, maar ook heel verwarrende kwestie. Zeker voor kinderen. Dat kinderen deze verwarring graag willen ophelderen, blijkt uit het ‘ik-je’ uit de NRC dat ik een paar jaar geleden kreeg toegestuurd: We zitten met onze twee dochters in de auto terug van de sinterklaasintocht. Een peuter en een kleuter in vol ornaat als Zwarte Piet. Mijn ouders bellen en ik neem op met de luidspreker aan. Ze vertellen de meisjes dat het ze spijt er vandaag niet bij te kunnen zijn. Kerkbezoek ging voor. Als ze hebben opgehangen heeft de oudste op de achterbank een vraag. “Wanneer vertellen we opa en oma dat God niet bestaat?”
*) Een uitgebreidere beschrijving vind je in mijn blog ‘Heiliger dan God’ van 06-12–2020
**) Voor wie is geïnteresseerd: ik heb nog een klein aantal exemplaren liggen van De shock van Sinterklaas. Voor € 15,00 stuur ik een exemplaar naar je toe.
Maak het geld over op NL65 INGB 0001 1680 88 t.n.v. Boswijk en mail mij je naam en adres.
Mooi stukje. Bedroefend dat je het niet kan/durft uit te geven.
Heel herkenbaar. Het eerste wat ik zei aan mijn ouders toen ze mij vertelden dat Sinterklaas niet bestond. “Bestaat God dan ook niet?” Het heeft mij aan het twijfelen gebracht.
Ja, zie je, kinderen associeren Sinterklaas met God. En terecht; ze lijken heel veel op elkaar. Ik zag indertijd Sinterklaas en God tegelijk verdwijnen op een soort wolk.
Deze ontbreekt nog in de reeks van ‘Riekje’ in mijn boekenkast. Altijd nog eens willen lezen…
Dank voor het delen.
Het is nog mogelijk om De Shock te lezen. Ik heb er nog een paar…..
En anders wacht tot ik het nog een keer opnieuw uitgeef. Je weet maar nooit!
Beste Riekje,
Voor mij was je boek Sinterklaas en God heel erg inzichtgevend. Ik heb volgens mij nooit iemand anders zo helder horen uitleggen wat er allemaal kan spelen en gebeuren in mensen hun goofs- en ervaringswereld. Ik vond en vind het ècht een geweldig boek, ik denk eigelijk wel de meest bijzondere van al je boeken.
Ik vind het echt heel naar voor jou dat je zoveel agressie over je heen hebt gekregen, en snap dat je dat niet meer wil en/of accepteert.
Zou je het niet nog eens zelf kunnen uitgeven zonder interview’s te geven en evt recensies/commentaar te lezen?
Veel liefs, lianne
Fijn te horen dat dit boek je zoveel inzicht heeft gegeven. Doet me deugd.
Nou ja, zóveel agressie, dat is nou weer wat teveel gezegd. Maar ik zie de maatschappij toch wel zo verharden dat ik wel drie keer nadenk voordat ik iets ga zeggen.
Maar je hebt gelijk: ik hoef die recensies natuurlijk niet te lezen en ik hoef die interviews ook niet te doen. Ik ga erover nadenken.
Dag Riekje,
Bedankt voor je blog. Ik vind je verklaring voor de koppige vasthoudendheid van ouders aan het mysterie van Sinterklaas heel geloofwaardig.
Wij hebben onze zoon destijds al jong verteld dat het een feest is waarbij iedereen doet alsof Sint en Piet echt zijn, maar niemand daar over praat. Dat vond hij wel lastig, maar hij heeft er toch van genoten. Toen hij zijn Sinterklaas jaren gehad had, hoefde hij de schok van de waarheid van Sinterklaas niet meer door te maken.
Bert Vendrik
Onze kinderen vonden het ook wel lastig indertijd. Vooral op school. Maar de jongste dochter had een prima oplossing. Ze vertelde dat ze thuis niet in Sinterklaas geloofde, maar wel op school!
Het is alweer ruim 30 Jr geleden, toen mijn oudste dochter een prijs won bij een tekenwedstrijd over Sinterklaas.
Ze mocht mee in de Sinterklaasoptocht, vooraan in een “treintje”.
Ik kwam, voordat het zover was, in een enorme tweestrijd terecht. Ga ik haar vertellen dat Sinterklaas niet echt bestaat (ze zat met 9 Jr op het grensje) met het risico dat ze het hele gebeuren als een soort van ontgoocheling gaat ervaren of laat ik haar nog even geloven in het sprookje, met het risico dat ze mij gaat verwijten dat ik heb “gelogen”?
Omdat ik de eerste optie zwaarder vond wegen heb ik daar voor gekozen. Ik zat naast haar in het treintje en zag aan haar gezicht iets van verwarring. Een paar jaar geleden heb ik het er nog eens uitgebreid met haar over gehad en gevraagd hoe of zij daar nu op terugkijkt; of ik de juiste keuze had gemaakt.
Ze vertelde me dat ze niets begreep van al die mensen die langs de kant stonden te juichen om en naar iets wat helemaal niet bestond. Je zou het ontgoocheling kunnen noemen, maar ze zei ook dat ze echt geen idee had hoe of haar reactie zou zijn geweest als ze daarna de waarheid had gehoord. Ze vermoedde dat haar ontgoocheling dan mogelijk nóg groter was geweest.
Ik zal dit ongelooflijk lastige dilemma nooit vergeten.
Maar wat jij schrijft over de verharding vd maatschappij….. Ik vraag me steeds vaker af hoe of de wereld eruit zou zien, als we niet steeds overal een mening over zouden hebben.
De reacties op gebeurtenissen vind ik meestal velen malen erger dan de gebeurtenis zelf.
Ik kan daar vaak zo verdrietig of wanhopig van worden. Ook ik durf mijn mond niet open te doen op social media uit angst om afgemaakt te worden. Tóch ben ik voorzichtige stapjes in het tegengeluid aan het zetten en ik merk dan dat er veelal positief op gereageerd wordt door dezelfde mensen als jij en ik; die ook niet goed durven, maar blij zijn te lezen dat zij niet de enigen zijn. Ik kom het nu weer tegen in bijvoorbeeld alles rondom Sinterklaas, v. Nieuwkerk, Qatar en ga zo maar door. Het geeft zoveel meer rust door het alleen maar als kennisneming aan te nemen en er verder niets van te vinden. Er is tenslotte toch geen waarheid op het persoonlijke niveau?!
Overigens vond ik jouw boek destijds een verademing om te lezen. Ik was dus niet gek met al mijn vragen rondom het hele Sintgebeuren, maar ik kan me heel goed voorstellen dat je in het huidige klimaat niet zo goed meer durft.
Jammer hè?
Een fijne zondag verder voor jou en Jan!
Ja, wat een dilemma! Ik kan me voorstellen dat je daar lang over na hebt gedacht.
Mooi, dat je het er later nog eens over hebt gehad met haar, maar ik begrijp dat ze niet kan weten wat voor haar het beste was geweest.
Ik ben het eens met je afkeer van al die meningen die iedereen maar verkondigt. In de meeste gevallen wil ik meer informatie hebben, uit verschillende hoeken, voordat ik een mening kan vormen. En dan nog ben ik zeer voorzichtig in het delen van mijn mening.
Beste Riekje, ik vond je boek over Sinterklaas en God erg goed. Het maakte voor mij veel duidelijk. Je bent glashelder en heel duidelijk in je boeken.
Ik heb de kinderen verteld dat Sinterklaas, “Sint Nicolaas” echt heeft bestaan en dat we ieder jaar feest vieren ter ere van een goed mens die zijn medemensen hielp.
Ik heb ze ook verteld dat de ouders snoepgoed in de schoen deden en de kadootjes kochten.
Voor hun was het een mooi “spel” en ze hebben ervan genoten.
Een fijne dag. Fieke
Wat je zegt: het ‘spel’ van Sinterklaas verandert helemaal niet als de kinderen weten dat het een ‘spel’ is. Ook onze kinderen hebben ook genoten van het sinterklaasfeest. En Jan en ik ook.
Zelf heb ik nooit de associatie gelegd met Sinterklaas en God. Ik vond het heerlijk om te geloven in Sinterklaas zoals ik destijds ook in Pinkeltje geloofden.
Als kind fantaseerde ik er op los. Fantasie en werkelijkheid liepen ook gewoon door elkaar heen. Het was een rijk leven.
Ik kende de Sinterklaas die bij ons op school kwam. Hij en zijn zoons kleedden zich bij ons om. Zo zag ik de jongens van Sluis veranderen in Sinterklaas en Pieten. En alles kon….
Een tante bij wie ik destijds logeerde omdat mijn moeder in het ziekenhuis lag, vertelde dat Sinterklaas niet bestond. Het was een nare tijd. Mijn moeder in het ziekenhuis en nu bestond Sinterklaas ook nog eens niet! Dat die stomme tante dat ook nog eens zo hoognodig moest vertellen.
Klinkt inderdaad heel heerlijk; die fantasievolle kindertijd die je beschrijft!
En grappig, dat je Sinterklaas en Zwartte Piet in je eigen huis zag ‘ontstaan’. Dat moet wel heel bijzonder zijn geweest. Dan lopen fantasie en werkelijkheid inderdaad helemaal door elkaar heen.
Het zal zeker een heel moeilijke tijd zijn geweest, toen je moeder in het ziekenhuis lag en je tante je vertelde dat Sinterklaas niet bestond.
Trouwens, heel vreemd dat zij dat deed. Dat is toch echt iets tussen de ouders en het kind, om zulke belangrijke dingen te bespreken. Voor jou inderdaad extra pijnlijk.
Lieve Riekje, ik word me gewaar van een droeverig gevoel in mij na het lezen van je blog.
Wat ik hier schrijg is niet “de” waarheid, het is hoe het in mij leeft.
Ik wens mij een wereld waarin ieder mens zich eerlijk mag uitten en beschrijven wat er leeft. Ook wanneer dat misschien niet zo fijn in de ander landt. Dat we het daar dan vanuit de volwassen laag in ons over kunnen hebben, kunnen uitwisselen wat het met ons doet. Wat er gevoeld wordt en welke behoeften daaronder liggen. Om er vervolgens achter te kunnen komen dat die behoeften misschien helemaal niet zover uit elkaar liggen of zelfs overeen kunnen komen. En om dan te kunnen kijken of er een weg gevonden kan worden om aan al die behoeften tegemoed te komen. Ik geloof dat dat kan.
Ik kan me niet helemaal vinden in dat Sinterklaas perse bijdraagt aan dat kinderen hun geloof in “God” zullen verliezen. ( misschien bedoel je dat ook niet zo?) Voor mij is dat wat kort door de bocht en zit daar veel meer onder. Wie of wat is god? Welke relatie heeft iemand daar mee? Is dat natuurlijk gegroeid of opgelegd en/of van heel jongs af aan meegekregen enz. Ik geloof dat kinderen nog veel meer verbonden zijn met wie we in essentie zijn en dat veel mensen dat in het opgroeien (door opvoeding) verliezen. Ik geloof dat kinderen als ze heel jong zijn, onderscheid kunnen maken tussen “God” essentie, source energie, centre of the universe of wat mensen er voor naam aan kunnen/willen geven. (ik geef liever geen naam meer omdat het voor pijn en verwarring kan zorgen) en Sinterklaas en het Sinterklaasfeest (of de essentie daarvan) Misschien overschat ik kinderen? Ik geloof van niet. Ik spreek vanuit ervaring van en met kinderen en met de wens dat kinderen in een veilige ruimte mogen opgroeien zonder dat er van alles en nog wat ingegoten wordt. Dat ze hun connectie met al wat is mogen behouden en vandaaruit nieuwe wegen mogen vinden voor mensen om te verbinden en samen te leven in vrede en harmonie. Hiermee zeg ik niet dat wat ik in je blog lees niet óók voorkomt, want dat gebeurt zeker. Ik geniet van je blogs Riekje, dank voor dat je ze nog steeds schrijft
Al heel lang wil ik je boekje over Sinterklaas lezen en het is er nog niet van gekomen.
Ik lees vanuit interesse en de wens andere/ nieuwe invalshoeken te leren kennen.
Als je ergens nog een boekje hebt, zou ik die dan mogen lezen?
Lieve groetjes, angelina
Mooi, zoals je in je eerste alinea beschrijft hoe mensen beter met elkaar om kunnen gaan en dat achter conflicten meestal behoeftes schuilgaan. Het is inderdaad altijd beter om het daar over te hebben, dan te blijven ruziën. Wat zou de wereld een stuk leefbaarder zijn als iedereen dat deed….
En dan de relatie tussen Sinterklaas en God. Ik hoop niet dat ik heb gesuggereerd dat kinderen hun geloof altijd verliezen, want dat is zeker niet waar. Het gebeurt soms. Maar dat heeft er dan natuurlijk mee te maken dat die kinderen een godsbeeld hebben ‘ingegoten’ gekregen dat op die Sinterklaas lijkt: het beeld van de persoonlijke God met de lange witte baard. En dat is heel iets heel anders dan wat jij beschrijft als de source energie, waar kinderen nog een natuurlijke verbinding mee hebben. Ik ben het wat dat betreft helemaal met je eens.
Tja, een blog is eigenlijk te kort voor zulke onderwerpen. Zeker als je er even dieper over nadenkt, zoals jij.
Ik zeg je graag na: ik verkondig nooit ‘de’ waarheid, maar ‘mijn’ waarheid, zoals die in mij leeft.
En ik ben blij dat je mijn blogs waardeert.