Rouw

Ze is 82 jaar. Ik heb meer dan 40 jaar naast haar gewoond. Ze verloor haar eerste man ongeveer 30 jaar geleden. De tuinderij werd daarna zeker een jaar lang gerund door een groep tuinders uit de straat en een aantal van de kerk. Na een jaar of 5 trouwde ze met een varkensboer uit de nabije omgeving, die zijn varkens met liefde verruilde voor haar bloemen. Haar drie kinderen accepteerde hem vanaf het eerste moment. En ze leefden nog lang en gelukkig.

Totdat ze samen eind februari van dit jaar op bezoek gingen bij een neef met longontsteking. Veertien dagen later hadden ze allebei corona. Nog eens drie weken later was hij overleden en begraven en zat zij, goed hersteld, totaal verbijsterd aan de keukentafel.
Daar zat ze dan. Nauwelijks nog werk in huis te doen, niet meer helpen met het bossen van bloemen, geen bloemenafval in de schuur wegvegen, geen groentes meer invriezen die hij op het land en in de kas had gekweekt, niet meer samen eten en koffie drinken. Niets meer van dit alles. Maar daarnaast ook helemaal niets. Geen brei- of borduurwerkje, niets te naaien, nooit gepuzzeld, ook geen kruiswoordpuzzels of woordzoekers. Geen zin in lezen, geen zin in koken en al helemaal geen zin in uitgaan of reizen. Nooit gehad ook.
Vanwege de lockdown kreeg ze maar weinig bezoek. Ja, natuurlijk de kinderen kwamen wel langs, maar niet al te vaak: druk met hun eigen levens. Er kwam ook wel wat bezoek van familie en buurtgenoten. Die zeiden allemaal dingen als: “Het moet slijten, je moet toch verder, het is niet anders, het heeft zo moeten zijn.” Vooral die laatste opmerking maakt haar woedend zegt ze tegen me als ik haar een keer opzoek. “Het had helemaal niet zo gemoeten. Mijn neef had corona. Maar we wisten daar toen nog helemaal niets van.” Ze is kwaad. Natuurlijk is ze kwaad. Maar niemand wil dat zien. Ook haar tranen kan niemand verdragen. Zijzelf trouwens ook niet. Dus die slikt ze maar in. “Het heeft zo moeten zijn.”

En dan gaat ze trillen. Over haar hele lijf. “Ik ril” zegt ze en ze gaat naar de dokter. Die stuurt haar naar de psychiater. De psychiater schrijft een anti-depressivum voor. Maar ze blijft trillen en ze klaagt erover dat ze veel vergeet en heel wankel op haar benen staat. “Een bijwerking van het medicijn,”zegt de psychiater. ”We gaan dit middel afbouwen, zodat we een ander middel kunnen uitproberen.” “Wat een onzin,” zegt haar dochter, die ik bij haar aantref. “Een ander middel heeft natuurlijk een andere bijwerking. Wat schiet je daar dan mee op? Trouwens, dat trillen wordt altijd veel minder erg als je een poosje bij haar bent. “Ze raakt de hand van haar moeder even aan en inderdaad, het trillen vermindert. Nuchter boerenverstand.

En dan krijgt ze het gevoel dat haar lichaam ongeveer ter hoogte van haar maag wordt ingesnoerd. Een hele strakke band, helemaal rondom. Via de dokter door naar de internist. Toch maar even onderzoeken. Een CT-scan. Er wordt ‘iets’ gevonden in de darmen. Een donker vlekje. “We denken aan kanker.” Donderslag bij heldere hemel.
“Wie zegt dat nou zo? Je brengt haar helemaal van streek!” fulmineert haar dochter. “Je weet toch nog niet zéker of het kanker is? Het kan wel van álles zijn, want ze had geen laxeermiddel genomen.” Boerenverstand en empatisch voelen. Maar nee, halverwege mijn bezoek komt een verpleegkundige binnen voor de wekelijkse controle en die zegt dat je je altijd het beste kunt voorbereiden op het allerergste, “want dan valt een eventuele slechte uitslag tenminste niet tegen. ” Ze doelt daarmee op de uitslag van een inmiddels gepland darmonderzoek dat na een week zal plaatsvinden. “We doen er deze week gewoon twee oxazepammetjes bij,” zegt de verpleegkundige. Want het is natuurlijk wel heel spannend. Overigens zijn de artsen het erover eens dat dat ‘iets’ in de darmen niets te maken kan hebben met die band om haar lichaam.
Ik vertrek, want ik moet verder en ik heb genoeg gezien. Mijn buurvrouw rent me achterna om te vragen of ik wat stoofpeertjes wil hebben. Dat lieve mens. Hoeveel bakken aardbeien, kersen, tomaten, pruimen, sperziebonen, snijbonen heb ik wel niet van haar gekregen in al die jaren dat ik naast haar woonde…

Een week later hoor ik dat er bij het darmonderzoek een kleine poliep is weggehaald en dat de arts zei dat het er niet slecht uitzag. Het zou allemaal wel meevallen. Voor de zekerheid toch op kweek gezet. Er was trouwens nog een andere poliep waargenomen, op een wat moeilijker te bereiken plaats. Er zou nog overlegd worden hoe die weggenomen zou moeten worden. “Ik heb wel eens gedacht: Was ik maar tegelijk met hem weggehaald,” zegt mijn buurvrouw. “Maar dat mag ik natuurlijk niet denken.”

Ik ben er kapot van. Wat gebeurt hier? Ik zie mijn oude buurvrouw die in de rouw is en niets mag voelen. Ik zie dat ze rilt van alle emoties die door haar lichaam uitgedrukt willen worden. Ik zie dat ze haar lichaam afsnoert om haar woede en verdriet er letterlijk onder te houden. Ze zou moeten razen en tieren! Ze zou moeten schelden en schreeuwen en iedereen de schuld moeten geven. Ze zou God moeten vervloeken om wat hij haar heeft aangedaan. En daarna zou ze in huilen moeten uitbarsten. Ze zou moeten huilen, met grote uithalen. Ze zou vastgehouden moeten worden, gesteund en getroost. Ze zou erkend moeten worden in het grote leed dat haar is overkomen. Ze zou moeten uithuilen. Helemaal leeg huilen. 
En dan zou er niets zijn veranderd. Er zou nog steeds niets te doen zijn. Geen bloemen bossen, niets vegen, niets invriezen. En ze zou nog steeds nergens zin in hebben; geen puzzels, geen breiwerk. Maar de band om haar lijf zou zijn verdwenen en ze zou ook niet meer trillen. Daar durf ik wel bijna vergif op in te nemen. 
Natuurlijk, het zou nog steeds moeilijk voor haar zijn. Heel moeilijk. Maar kijk eens, waar ze nu in terecht is gekomen en wat haar nu te wachten staat. Ik kan er wel om janken.

foto riekje boswijk