Overtijd

Tijd is voor mij een intrigerend fenomeen dat me al sinds jaar en dag bezig houdt, dus ik ben van plan om daar met onregelmatige tussenpozen over te gaan schrijven. In mijn blog ‘opnieuw beginnen’ liet ik dat al weten. Verwacht geen ingewikkelde filosofische verhandelingen. Ik heb geen idee wat ‘tijd’ in essentie is en ben helemaal niet van plan om mijn hoofd daarover te gaan breken. Ruimte, snelheid, Einstein: allemaal veel te moeilijk! Ik wil het erover hebben dat ik tijd vaak heel verschillend ervaar. Misschien is het beter te zeggen dat ik een aantal ervaringen wil beschrijven die allemaal met tijd te maken hebben. Bijvoorbeeld de haarscherpe herinnering die me ogenblikkelijk overviel toen ik aan het onderwerp ‘tijd’ begon te denk: het verschijnsel ‘overtijd’.

OVER TIJD 1
Een weiland. Ergens. Geen idee meer waar. Maar wel: mid-zomer, helder licht, warme zon. Fris groen gras, boterbloemen, hier en daar klaver. Op afstand een bosrand. Vogelgeluiden. Insecten zoemend tussen de grassen en de bloemen. Een heldere blauwe lucht waarin witte wolken reizen als trage schepen. Lauwwarme windvlagen.
Twee jongvolwassen vrouwen in zomerjurken; beide rond de twintig. Ze zitten op de grond tegenover elkaar en hebben tasjes bij zich met wat drinken en versnaperingen. Ze zitten er al een hele poos en hebben een intensief gesprek. Voorovergebogen luisteren ze naar elkaar, geven antwoord, denken na, zeggen weer iets, luisteren, denken na. Ze lijken niets te zien van de prachtige omgeving, verdiept als ze zijn in het gesprek.  
Ik ben de ene van de twee vrouwen; tweedejaars Nederlands in Groningen. De andere is mijn vriendin; jaargenoot, geschiedenis. Ze woont naast me in het studentenhuis. We zijn even de stad uit gegaan, want er is een probleem. En niet zomaar een probleem: ze is overtijd. Al meer dan een week. De tijd laat zich voelen als een onverbiddelijke klok: een week te laat, dus…..
Dus ze begint zich zorgen te maken. Want ze wil niet zwanger zijn. Ze wil absoluut geen kind. Geen denken aan. Trouwens, ze wil de man van wie het kind zou zijn, ook niet. Ook geen denken aan.
Het is natuurlijk nog niet helemaal zeker of ze zwanger is; één week overtijd is lang, maar nog niet té lang. Hopen we. Zwangerschapstesten bestaan nog niet. Een kikkerproef kun je laten doen. Maar pas veel later. Tot die tijd is het afwachten en peentjes zweten. En rampenscenario’s uitdenken. Wat, als wél? Abortus? Maar hoe en waar? Ken je artsen die? Ken je vriendinnen die? Abortus is niet gelegaliseerd. Hoe het te zeggen tegen de vriend? Hoe gaat hij reageren? Stel je voor als hij. Of helemaal niets zeggen? Wat niet weet wat niet deert? 
We beraadslagen urenlang in het prachtige landschap van kleuren, geluiden en zoele windvlagen. Maar we merken daar niets van op. Vertrekken even bedrukt en bezorgd als we kwamen. Want er is nog niets opgelost.
Godzijdank wordt mijn vriendin een aantal dagen later gewoon ongesteld, waardoor het probleem van de ene op de andere dag de wereld uit is.  
Maar niet de herinnering aan dit gesprek. Ik kan me het weiland nog zo voor de geest halen.

Nu ik dit zo schrijf, denk ik weer aan Piet, de man die zich aanmeldde voor onze driejarige opleiding Transpersoonlijke Therapie, hoewel hij volgens zijn artsen nog maar een maand of drie te leven had vanwege een vergevorderde leverkanker. Niet erg lang dus, maar Jan en ik gunden hem ondanks dat graag een plaats in onze opleiding. We zouden wel zien hoe ver hij kwam.

Gelukkig maar, want na drie maanden was Piet nog springlevend en na nog weer eens drie maanden was hij dat nog steeds. Hij stortte zich volledig in zijn therapeutische proces en was daarnaast druk doende Boeddha-beeldjes in cement te gieten. Het was alsof hij de tijd die hem door de artsen was toegemeten, oprekte: uren werden dagen, dagen werden weken, weken werden maanden, maanden regen zich aaneen. Al die tijd bleef hij verwonderlijk vitaal en energiek. Het leek wel of de kanker was verdwenen en ik plaagde ik hem wel eens door te zeggen dat hij ver ‘overtijd’ was.

Die ‘overtijd’ duurde ongeveer twee jaar. In die periode werkte hij intensief aan zichzelf en wij, Jan en ik plus de dertien medestudenten, leefden allemaal intens met hem mee. Wat pakte hij bewonderenswaardig resoluut alle problemen aan, die om aandacht vroegen. Wat was het prachtig om te zien hoe hij stukje bij beetje in het reine kwam met alles wat hem, soms al zo lang, had dwars gezeten. Om hem vergevingsgezinder te zien worden ten opzichte van de mensen met wie hij het moeilijk had gehad. Om te zien hoeveel milder hij ging kijken naar iedereen om zich heen. Maar ook en vooral naar zichzelf. Hoe hij zichzelf uiteindelijk kon zien met de vriendelijke, liefdevolle ogen van zijn eigen hart.
In die fase van zijn proces waren er eigenlijk geen problemen meer, er viel niets meer uit te werken. Hij deelde toen alleen nog maar zijn dromen met ons. Prachtige dromen, met veel ruimte en licht, die uit een andere dimensie leken te komen. Als hij in ‘het rondje’ zijn verhaal deed, was het alsof er een leraar aan het woord was. We waren hem allemaal dankbaar voor wat hij ons leerde over deze laatste levensfase.
En toen stierf hij uiteindelijk natuurlijk toch. Maar, hoe pijnlijk ook, het was voor ons troostend te weten dat hij zich zo lang en zo goed op deze laatste stap had voorbereid. Dat hij er klaar voor was geweest.

Een aantal van zijn cementen Boeddha-beeldjes staan nog steeds bij ons in de tuin. De engel die hij speciaal voor mij maakte, heeft een heel mooi plaatsje. Piet is dan wel uit de tijd, maar in onze tuin leeft hij voort.