Vandaag is mijn atelier ‘Mooie Woorden’ voor het eerst na de corona-sluiting weer open. Een hele gebeurtenis! https://kunstrondjezaltbommel.nl/en-verder/
Als voorbereiding op deze dag heb ik, alweer even geleden, al mijn werk nog eens goed nagekeken en gekeurd op wat ik er mee wil; alleen maar exposeren of ook verkopen? Al zoekend kwam ik oud werk tegen waarop teksten stonden, die me soms heel erg troffen. Bijvoorbeeld deze:
‘Eén ding is zeker; niets is zeker en zodra deze onzekerheid in haar immense grootheid gevoeld en ervaren wordt jaagt zij ontzagwekkende schrik aan. Had de onzekerheid vroeger het aanzien van storm, bliksem, aardbevingen en dergelijke; nu toont de onzekerheid zich als economische recessie, politieke spanningen, ecologische chaos en dergelijke. De onzekerheid heeft aan kracht nog niets verloren en de mens is in wezen nog even weerloos als in het stenen tijdperk; zeker wat betreft de lichamelijke kwetsbaarheid.
Het oog in oog staan met deze onzekerheid jaagt grote schrik aan en drijft mensen tot het zoeken naar houvast. Ze verzamelen geld en materie en ook ontstaan godsdiensten. Een andere categorie doet niets anders dan deze angst verdoven.
Oog in oog staan met de onzekerheid is ontzagwekkend. Noem het de andere kant van God voor zover God de enige zekerheid is in deze zin dat iedereen vroeg of laat doodgaat.
Er is niets in deze wereld en het niets is daarbuiten.’
Ik schreef deze tekst op 11 november 1992 in mijn dagboek. Het is een van de eerste notities die ik maakte op mijn zoektocht naar wat je de diepere dimensie in het bestaan zou kunnen noemen. Ik kan zien dat ik het in één keer opschreef, zonder iets weg te strepen of tussen te voegen. Het blad waarop ik de tekst kalligrafeerde dateert van 10 december 1992. Het is er eentje in een serie met allemaal ronde, rode vlekken. (Om de een of andere reden wilde ik een hele periode steeds zulke ronde rode vlekken maken. Eigenlijk waren het ronde bollen.)
Ik wijd deze blog aan dit blad omdat de tekst me trof, maar ook, omdat die nog steeds zo actueel is. Juist nú. Als je het woord ’covid’ of ‘pandemieën’ aan het tweede rijtje ‘catastrofes’ toevoegt, is hij helemaal actueel. Ik heb er niets aan toe te voegen.
Alleen de laatste twee zinnen vind ik een beetje raadselachtig. Het is niet direct duidelijk wat die zinnen betekenen. Ik denk dat ik wilde zeggen dat mensen vaak zekerheid zoeken in God, maar dat daar helemaal geen zekerheid te vinden is in die zin, dat je erop kunt vertrouwen dat ‘het wel goed zal komen’. Dat weet je gewoonweg niet. Mensen overkomt soms de grootst mogelijke ellende die ze nergens aan verdiend hebben. Gods wegen zijn ondoorgrondelijk. In feite is onze sterfelijkheid de enige zekerheid die we hebben.
En dan is er die laatste zin. Ik denk dat ik met deze zin zoiets bedoelde als: alles ontstaat vanuit oorspronkelijke, ongevormde energie. Deze energie is altijd aanwezig in alle bestaansvormen, maar ook daarbuiten. Zij doorstroomt ons, maar is ook om ons heen aanwezig. Altijd. Ons bestaan speelt zich af door en in deze ongevormde energie; dit ’niets’.
Heel vreemd, om op deze manier naar mijn eigen tekst te kijken. Ik moet er een beetje om grinniken, want het lijkt wel een soort exegese: “Wat bedoelde de auteur toen zij dit schreef?” Om eerlijk te zijn; ik dénk dat ik dit indertijd bedoelde. Helemaal zeker weet ik dat natuurlijk niet, maar ik vind het wel een mooie uitleg. Alleen, als ik het nu zou schrijven, zou ik het woord ‘niets’ vervangen door het woord ‘licht’.
Er is licht in deze wereld en de wereld is in het licht.
prachtig Riekje, ook zoals je het hebt vormgegeven in kleur & letters. En die verandering van ‘niets’ in ‘licht’ vind ik ook een goede. Succes vandaag! Liefs, Nelleke
Ja, ik bedoel er wel hetzelfde mee, met dat niets en dat licht, maar het klinkt toch heel anders.
Die letters zijn een soort middeleeuwse letters. Ze hebben ook een naam, maar die ben ik vergeten. Tegenwoordig schrijf ik in mijn gewone handschrift.
Prachtig, het lijkt een middeleeuws document…..gemaakt door een monnik….zó zorgvuldig en harmonieus geschreven. Tegen de kleurrijke chaos van de achtergrond.
Allebei uitdrukking van het vormloze ” Niets”..?
Dankjewel!
Ja, allebei uitdrukking van het vormloze ‘niets’. Er zijn ook bladen waarop ik schrijf dat ik een uitdrukking ben van de Ene, de vormloze, de onnoembare.
Vanavond voor het eerst weer met manlief uit eten geweest. We spraken in alle rust over de onzekerheid die zijn ziekte parkinson met zich meebrengt. Wat staan hem / ons te wachten? Het openlijk bespreken geeft eerlijkheid en verbinding. Geen taboe of gesprekken achterlangs. Hopelijk kunnen we het samen licht houden, ook als het lichamelijk en geestelijk lastiger wordt. Totdat de dood ons ‘n keer scheidt. Want dat heeft god – de onbenoembare – zo geregeld. Dank voor je mooie zondagse inspiratie Riekje, zonnige groet
Oh, dat is niet gering: de ziekte van Parkinson. Dat geeft inderdaad heel veel onzekerheid. Maar wat mooi om daar samen in alle rust over te kunnen praten, alsof je met zijn tweeën een grote reis begint.
Ja, zo is het geregeld door god, die ik op mijn bladen ook vaak de onnoembare of de ene noem. Ik hoop van harte dat jullie samen door alles heen steeds licht kunnen blijven voelen!
Dank je Riekje. Je antwoord raakt me. Een grote reis… daar zijn we vol goede moed aan beginnen. Zonnige groet van Jozien
Wauw, mooie tekst en dan práchtig gekalligrafeerd, Riekje.
Óver je laatste zin
‘Er is niets in deze wereld en het niets is daarbuiten.’
Met het woord niets veranderd in licht wordt het:
‘Er is licht in deze wereld en het licht is daarbuiten’.
Dan is mijn eerste reactie: ‘Néé, het licht is binnen (in mij).’
Tweede reactie: ‘Ok, het licht is ook daarbuiten’, maar dan loop ik vast. Voor mij is het licht binnen en óók buiten. In beide gevallen is het denk ik niet vanzelfsprekend dat we dat licht ook zien, daar moeten we wel wat ‘voor doen’, als het ware gordijnen op zij schuiven, de bril schoonpoetsen of erkennen dat we al tijden lang met een niet meer passende bril op lopen, of gehinderd worden door een jas die al lang niet meer past. Zoiets.
Ik loop elke morgen ca een uur met de hond, verschillende wandelingen, vaak dezelfde. Maar, áltijd zijn ze verschillend dan de vorige keer en élke keer word ik -zonder dat ik er iets voor hoef te doen- geraakt door de schoonheid van bijzonder licht, of een bijzondere wolk, of kletterende regen op de rivier, of-of-of: gratis schoonheid, wat een geschenk. Wat een licht.
Dank voor je blog, Riekje.
Ik ben het helemaal met je eens: het licht is ook ín je. Maar dat bedoelde ik ook te zeggen met de zin: ‘Deze energie is altijd aanwezig in alle bestaansvormen. Zij doorstroomt ons.’ En inderdaad: het is niet vanzelfsprekend dat we dat licht in onszelf zien of ervaren. Daar zitten al onze ego-structuren keurig overheen gestapeld.
Maar of je het nu bewust bent of niet; er is altijd licht. In je en buiten je.
En zo is dat: er is altijd licht in ons, binnen en buiten. In heavy times een troostrijke, versterkende gedachte ☺️
Ik heb heel veel lezingen gegeven over rouwverwerking en ik eindigde heel vaak met de zin: “Ook als het regent, schijnt de zon.”
Pingback: Complot-denken – Riekje Boswijk