IK HERINNER ME
dat we ergens in de jaren 70 van de vorige eeuw naar een lezing van de Dalaï Lama gingen, die zou plaatsvinden in een kerk in Amsterdam. Ik verheugde me er erg op dat ik straks naar de zo indrukwekkende Dalaï Lama zou luisteren en ik stelde me er heel veel van voor. Ik was werkelijk leergierig!
Dus ik ergerde me eraan dat hij zijn lezing begon met uitgebreid rond te kijken in de kerk en er eindeloos veel tijd aan te besteden om te laten weten hoe mooi hij de kerk vond. Met hoeveel vakmanschap hij was gebouwd en met hoeveel artistieke kunstzinnigheid versierd. “Wat bijzonder toch dat wij hier kunnen zitten in een gebouw dat zoveel eeuwen geleden door zoveel mensen is gebouwd” zei hij. “Wat een vakmanschap, wat een ijver en inzet. We mogen alle mensen die aan deze kerk hebben gewerkt wel dankbaar zijn.” “Ja ja, het is wel goed” dacht ik bij mezelf. “Dat weten we allemaal wel; de kerken hier zijn mooi. Maar ik ben niet gekomen om over kerken te filosoferen. Begin nou maar met je lezing!” Ik begreep absoluut niet waar hij het over had. Het deed me niets.
Toch onthield ik dit. Heel opmerkelijk.
Nu, zo ongeveer vijftig jaar later, begrijp ik heel goed wat de Dalaï Lama bedoelde. Zijn ‘boodschap’ komt eindelijk door zou je kunnen zeggen. Sterker: ik vind het zelfs zo belangrijk wat hij toen zei dat ik het er nog even over wil hebben.
Ik begrijp nu dat hij duidelijk wilde maken dat zoveel van wat wij allemaal ‘gewoon’ vinden, waar we ‘gewoon’ gebruik van maken of wat we ‘gewoon’ consumeren, helemaal niet ‘gewoon’ is. Alles is gegroeid of gemaakt, komt ergens vandaan, heeft zijn geschiedenis. De kerk waarin we zaten bestaat niet alleen uit materie, maar ook uit de inspiratie van de architect en de inspanning van de arbeiders. De stenen waarmee de muren zijn gemetseld, zijn stuk voor stuk gevormd en gebakken, de balken en het hout in de kerk waren ooit bomen die werden omgehakt en tot planken gezaagd, waarin weer houtsnijwerk werd aangebracht. Maar nog verder: de klei van de stenen werd meegevoerd door rivieren, de bomen groeiden bij de gratie van regen en zon. Niets ‘is’ er zomaar opeens, niet staat op zichzelf, niets is ‘gewoon’.
Zenmeester Thich Nhat Hanh legde dit altijd uit door een velletje papier omhoog te houden en daarover te zeggen: “Als ik naar dit papier kijk, kan ik een wolk zien”, waarmee hij duidelijk maakte dat het hout waaruit het papier was gemaakt, ooit een boom was geweest die regen nodig had gehad om te groeien.
Als je alles om je heen op deze manier ziet, ontstaat een gevoel van diepte en ruimte. Niets bestaat als het ware ‘plat’, in een enkel moment. Alles komt ergens vandaan, heeft diepte, een geschiedenis. Aan alles zijn mensen, dieren, weersomstandigheden, vervoerders, wat ook maar te pas gekomen. Niets is er ‘gewoon’.
Zo te kijken verdiept en verrijkt het leven enorm.
Ik ervaar dit natuurlijk niet ieder moment van de dag, maar toch, ik zie en ervaar hoe langer hoe vaker hoe bijzonder het is wat mij allemaal tot mijn beschikking staat en waar ik allemaal gebruik van maak. Dat het allemaal helemaal niet ‘gewoon’ maar heel bijzonder is. Om dankbaar voor te zijn.
Deze dankbaarheid breidt zich ook uit naar allerlei andere terreinen van het leven. Wat is het fijn dat iedere week weer het vuilnis wordt opgehaald, dat mensen zich aan de verkeersregels houden, dat er politie is en rechtspraak, dat er altijd zoveel voedsel in de supermarkt ligt, enzovoort enzovoort, kortom: wat is het bijzonder dat onze hele ingewikkelde samenleving functioneert.
Want ook dat is helemaal niet gewoon. Er zijn landen waar het een chaos is en waar grote armoede en rechteloosheid bestaat. We kunnen nog zo ontevreden zijn over de ‘misstanden’ hier en daar moet natuurlijk ook iets aan worden gedaan, er kan altijd wel iets verbeteren, maar er functioneert ook heel veel ‘gewoon’ goed. Wat dus niet gewoon, maar heel bijzonder is. Als ik me dat realiseer is het niet moeilijk voor me om daar dankbaar voor te zijn.
Maar sinds het me de laatste tijd steeds beter lukt om wat meer in aandacht te leven, ontdek ik tot mijn grote verbazing dat ik nog meer ‘gewone’ dingen opmerk die ik opeens helemaal niet meer ‘gewoon’ vind. Ik denk nu aan die keer, alweer even geleden, toen ik het licht aan deed. Ik drukte op een lichtknopje zoals ik dat natuurlijk al miljoenen keren heb gedaan zonder er bij stil te staan of erover na te denken. Maar op dat moment vond ik het opeens een soort wonder dat ik hier op deze plaats een knopje indrukte en dat er dan daar op een heel andere plaats licht verscheen.
Omdat ik tijdens de verbouwing van ons huis heb gezien hoe de elektriciteit is aangelegd, voelde ik even een soort dankbaarheid: ‘Jeetje, dat hebben ze mooi aangelegd’, maar meteen daarna was er ook verbazing. Opeens zag ik als het ware dat er elektriciteit vanaf het knopje langs de elektriciteitsdraad naar de gloeidraad van de lamp stroomde, die daardoor oplichtte. Elektriciteit, wat eigenlijk verbazingwekkend!
Keek ik op dat moment met mijn kinderogen? Ik, die in mijn bedje eindeloos lang naar de elektriciteitsbuizen in de hoek van de slaapkamer had liggen staren? Daar doorheen stroomde elektriciteit wist ik en ik wist ook dat bijvoorbeeld lampen door die stroom gingen branden, maar “Wat wás electriciteit nu eigenlijk?” vroeg ik me af. Hoe zou het eruit zien? Ik dacht dat het een soort groene, dikke vloeistof zou zijn. Niet helder groen, maar legergroen.
Maar nee, ik keek op dat moment niet met mijn kinderogen, want ook als volwassene vind ik dit eigenlijk heel verbazingwekkend. Zelfs met alle natuurkundige kennis over elektriciteit die ik op school heb opgedaan en alles wat ik er later nog over heb gelezen, blijf ik me erover verbazen en verwonderen.
Wat leven we eigenlijk in een wonderbaarlijke wereld. Wat is er veel om dankbaar voor te zijn, op allerlei niveau’s, en wat zijn de heel ‘gewone’ dingen eigenlijk heel ‘ongewoon’.
Zoals bijvoorbeeld die kerk in Amsterdam waarvoor de Dalaï Lama me de ogen opende.
Dag Riekje, bedankt voor deze mooie zondagse overweging. Soms kun je ineens het wonder van de dingen zien als je er maar even bij stilstaat. Alles komt uit alles voort en daarom is alles met elkaar verbonden, niets staat los van elkaar, zoals je de wolk in het papier kunt zien. Prachtig en troostrijk dat jij ons daar even aan herinnert. Gisteren zag ik een goudgeel blaadje aan de besjesstruik aan de voet van de kerktoren. Het lachte me zo toe. Alsof het me oolk wilde laten zien, loop niet zomaar aan mij voorbij, ook ik ben een klein wonder van een blaadje. Ik ga het tekenen.
Fijne zondag.
Herfstgroet,
Gonnie
Dankjewel voor je reactie.
Goed idee om zo’n blaadje te gaan tekenen. Perfecte manier om in werkelijke aandacht te kijken. Ik kan helemaal niet tekenen, dus ik grijp dan altijd naar mijn fototoestel. Ook een manier om aandachtig te kijken.
Dank Riekje ,ook deze keer weer voor je inspirerende woorden.
De Dalai Lama die stilstaat bij deze prachtige kerk. Is het de kerk op de foto? Wonderschoon!
Lieve groet,
Marjan
Nee, dit is een andere kerk. Zomaar eentje van een site met ongelooflijk veel rechtenvrije foto’s. Fijn te horen dat je je geïnspireerd voelt door mijn woorden. Dank.
Hallo Riekje,
Ja, ik ben het me bewust. Iedere ochtend kan ik de kraan opendraaien en water over me heen laten stromen. Meestal koud, maar ik kan zomaar aan de kraan draaien en dan wordt het warm. Ik geniet hier iedere dag van. Dat dit een voorrecht is.
En ik kan veilig naar buiten gaan. Het bos in. Daar is zoveel moois, waar geen menselijk kunstwerk tegenop kan.
Ik realiseer me wel, dat ik het geluk heb, om die eigenschap te hebben om te kunnen zien. Dat schoons te kunnen zien. Ik hoef me nooit te vervelen!
Oh wat goed om de dag zo te beginnen.
Ik ben het helemaal met je eens dat het een voorrecht is om op deze manier te kunnen zien en genieten van alles wat is. Ik ben ervan overtuigd dat lang niet iedereen dit kan. En grappig dat je eindigt met te zeggen dat je je nooit hoeft te vervelen, want dat zeg ik ook altijd van mezelf.
Riekje,
Dank voor de opnieuw inspirerende blog.
De evolutie van het denken met het ouder worden.
Dit oneindig mysterie van de werking van de hersenen,waar chemie en fysica leiden tot denken;
altijd,altijd aanwezig,nooit rechtlijnig,niet te onder-
drukken.De dikwijls onbegrijpelijke,ononderdrukbare
nachtelijke dromen.
Heel vriendelijke groeten.
Ja, wat begrijpen we er eigenlijk van? Zeker de hersenen zijn een onbegrijpelijke mysterie!
Maar wat die dromen betreft: probeer er eens naar te ijken als ik in mijn blog ‘Moile, more’ beschreef. Als je je identificeert met onderdelen van de droom, is er soms betekenis te vinden.
Veel mooie en vriendelijke dromen toegewenst!
Dag Riekje,
Dankbaarheid is een gave, maar tegelijkertijd een opdracht. Dankbaarheid, lijdt tot een gelukkig leven. Wees dankbaar, tel je zegeningen. En vergeet er niet één. Fijne zondag Riekje.
Ja, we vergeten maar al te vaak om onze zegeningen te tellen als het even tegenzit. Het is goed om dat in alle omstandigheden te bijven doen.
En soms is een beetje troost wanneer het leven erg moeilijk is, ook een zegening!
P.s. Is dankbaarheid ook niet een prachtige eigenschap?
Ja, het is heel prettig om dankbaarheid te voelen. Maar ik weet niet of je dat een eigenschap zou moeten noemen. Het is eerder een vermogen dat hoort bij de kunst van het ontvangen.
Dankbaarheid is voor mij een onderwerp waar ik veel over nagedacht heb. Ik ga er zeker nog eens een blog over schrijven.
Mooie blog weer Riekje, deze maal over bewustwording en daaraan gekoppeld de dankbaarheid daarvoor.
Althans zo ervaar ik dat. Ik kan me nog herinneren dat ik jaren terug ineens bewust werd van hoe bijzonder het is om te kunnen slapen in een bed en te kunnen wassen in een wasmachine. Ik weet nog goed dat ik de tijd nam om de uitvinders hiervan te bedanken.
Vorig jaar ging ik in mijn eentje voor 6 weken naar Indonesië. Ik vond het reuze spannend, maar ik had mijn angst weten te overwinnen en toen ik terug op de roltrap van het vliegveld stond en naar boven keek om het prachtige plafond te bewonderen overviel me ineens een intens gevoel van dankbaarheid. Ik dankte voor de moed die ik had gehad om deze reis te gaan maken, ik dankte voor de fantastische tijd daar, voor de fijne contacten die ik had opgedaan en vervolgens zette die dankbaarheid zich door in; Dank voor mijn leven, Dank voor alle uitdagingen die op mijn levensweg waren gekomen en Dank dat ik de kracht had gekregen om alles aan te gaan, Dank voor waar ik geboren ben…. en zo ging het maar door en dankbare tranen rolden over mijn wangen. Sindsdien heb ik het gevoel dat ik intenser van alles geniet. Laatst was ik met mijn dochter en haar gezin voor de zoveelste keer in de Efteling en deze maal ging mijn aandacht vanzelf (onbewust) meer naar de natuur in dat prachtig aangelegde en onderhouden park. Ik voel me een dankbaar mens dat ik het leven zo mag ervaren.
Sorry voor het lange verhaal, maar ik word weer zó blij bij het lezen van deze blog!
Wij zongen in Plum Village een keer een liedje met diverse coupletten over dankbaarheid. In elk couplet mocht je iets invullen waar je dankbaar voor was. En toen stelde zuster Chang Coung voor: dankbaarheid voor een wc. Wij allemaal verbaasd. Dankbaar voor een wc? Wat een onzin. Maar ze zei dat er in Vietnam bijvoorbeeld lang niet overal wc’s waren en dat we blij mochten zijn dat we ze wel hadden.
Ik word op mijn beurt helemaal blij van jouw reactie, dus verontschuldig je niet voor de lengte ervan!
Bovendien een prachtig verhaal over het overwinnen van je angst en het fantastische geschenk dat je ervoor kreeg: intense dankbaarheid.
Ja dat voorál; die intense dankbaarheid, want toen ik terugkwam van mijn avontuur reageerde mijn omgeving met: “Ben je niet apetrots op jezelf?”
Nee, het was werkelijk geen moment in me opgekomen om Trots op mezelf te zijn. Alleen maar die vervullende, allesomvattende, intense dankbaarheid; er kwam helemaal geen Ik aan te pas. En dat is gelukkig zo gebleven
Ik denk dat je op een heel diep niveau opende voor ‘het leven’ en op dat niveau bestaat het Ik helemaal niet!
Oh goedenavond wat een herkenbaar verhaal van je ergernis eind jaren 70!
Ik liep wat achter. Haha pas in de jaren tachtig begon mijn bewust wording en het verzet tegenen of ergeren aan tegen iemand die het net niet zo deed als ik verwachtte!
Oh oh wat een verspilde energie en toch was het de weg die ik moest gaan. Zeker mooie her innering!
liefs Helga
Mooi Riekje, ja het is zo wonderlijk dat we leven, kunnen waarnemen…en dat je een gebeurtenis in je geheugen opslaat, waar je toen een gevoel van ergernis bij had, en waar je nu veel later opeens weer bij bent, en inziet wat de Dalai Lama zag en beleefde. Dat dat kán is ook weer een wonder. Ja, verrijkend en verdiepend….gewoon is heel bijzonder…..
Ja, dat verbaast mijzelf ook; dat ik die herinneringen heb opgeslagen. En dat ik pas járen later begrijp wat ik toen niet begreep.
Maar afgezien daarvan; sowieso is het een wonder dat dit allemaal kan.
We leven in en zijn zelf ook een wonder!
Voor Helga.
Ja, we zijn allemaal van ver gekomen, als je er zo naar kijkt. Ik heb nog heel wat herinneringen waaruit dat blijkt. Misschien komt er nog wel eens eentje langs in een blog!
Dag Riekje
Dank voor je zondagse column.
Een jaar geleden las ik het boek van Richard Powers, Tot in de Hemel.
Een roman over bomen.
Ik slaap al 5o jaar onder een hoog houten dak.
Ik loop al 50 jaar op een houten trap van boven naar beneden.
Maar bij het lezen van dit boek zag ik voor het eerst dat het dak en de trap ook bomen waren geweest met wortels en blaadjes en dat ze echt geleefd hadden.
Ik was diep ontroerd maar ook geschokt dat ik er nog nooit bij stil had gestaan.
Ons huis werd opnieuw een thuis waar binnen in ook bomen wonen .
Dankbare groet
Paula
Geweldig wat een boek teweeg kan brengen! En hoe je je door een boek kunt laten raken. Ja, inderdaad schokkend, dat je je dit soort dingen ‘normaal gesproken’ niet beseft. En mooi zoals je het nu formuleert, dat er nu binnen in je thuis ook bomen wonen.
Hallo Riekje,
toen ik de inleiding las associeerde ik meteen aan het kathedraaldenken waar het nu ook vaak over gaat. Onze voorouders bouwden aan iets wat niet voor henzelf bestemd was, waarvan ze zelf nooit het resultaat zouden zien maar waar toekomstige generaties gebruik van zouden kunnen maken. Het boek De goede voorouder van Roman Krznarci gaat hier ook over. Jij beseft het belang van het werk van onze voorouders, hoe hun keuzes, handelen, denken van invloed is op onze leefwereld.
groet van Yvonne
Ah ja, natuurlijk: de mensen die die kerken en kathedralen bouwden zagen nooit het eindresultaat van hun werk. Ze waren helemaal dienstbaar aan het grotere geheel. Ik kende de term kathedraal-denken niet, maar begrijp het meteen. En ja, natuurlijk is alles wat er nu gebeurt of juist niet, van invloed op de leefwereld van de generaties na ons.