Innerlijk kind?

Aan het eind van mijn blog ‘het dagelijks verleden ’ (11 december 2021) gebruikte ik het begrip ‘innerlijk kind’. Dat was bijzonder, want ik gebruik dit vrijwel nooit, omdat ik het een verwarrend en zelfs misleidend begrip vind. Het verbaasde me dan ook niet dat ik de dag erna een mail kreeg van een lezer, waaruit hieronder een citaat:
Je schreef: De therapeut zal zijn cliënt helpen afscheid te nemen van zijn innerlijke kind (….…..) Eerlijk gezegd heb ik nooit afscheid genomen van mijn innerlijk kind. Ik koester zijn kwaliteiten (gevoeligheid, openheid, naïviteit, enthousiasme vooral) en ook zijn gevoelens en emoties. (……….) Mijn vraag is: In hoeverre dien ik mijn innerlijke kind los te laten? Hoe behoud ik zijn pure, prachtige kwaliteiten optimaal? Nog weer later schreef iemand: Je innerlijke kind laat je ofwel dansend door het leven gaan of er moe doorheen sloffen. Voor een gelukkig en gezond leven, heb je een gelukkig en gezond innerlijk kind nodig.
Naar aanleiding van deze twee reacties besloot ik om een blog over dit onderwerp te schrijven, maar toen ik dat af had, brak de oorlog in Oekraïne uit en bleef het liggen. Met forse vertraging nu dan toch.

Om een beter beeld te krijgen van wat er met de term wordt bedoeld, ben ik eerst maar eens gaan googelen op diverse sites van opleidingen voor Innerlijk kind-therapie. Al lezend, werd me duidelijk dat er verschil wordt gemaakt tussen een gezond of natuurlijk, en een beschadigd of verwond innerlijk kind. Ieder mens heeft zowel een gezond als een beschadigd kind in zich. 

Dat beschadigde kind is me welbekend. Ik heb als therapeut veel met beschadigde, innerlijke kinderen gewerkt. Veel mensen zullen het in therapie aan den lijve hebben ervaren: je wordt weer even het kind dat je vroeger was en huilt de tranen die je als kind niet durfde te huilen, je spuwt de woede die je indertijd hebt ingehouden, je vraagt de aandacht die je vroeger niet kreeg, enzovoort. Of je troost zelf, als de volwassene die je nú bent, het verdrietige kind dat je vróeger was. Je doet dit, om een kinderlijk gedragspatroon te transformeren tot een evenwichtig volwassen patroon. Volgens mij.
Op de sites lees ik echter dat het doel is, het innerlijk kind weer gezond te maken; blij en gelukkig.

En daar gaat het bij mij wringen. Ik ben het er volledig mee eens dat het beschadigde kind moet worden geheeld, maar als dat gebeurt, ontstaat er in mijn ogen niet zoiets als een gezond innerlijk kind. Als het goed is, maak je namelijk weer contact met de dimensie ónder het beschadigde kind; je hart en de ziel. Daar bevindt zich je oorspronkelijke energie, die aanvoelt aan als enthousiasme, inspiratie, geestdrift, liefde in al haar schakeringen. Zij is fris, vitaal, open, gevoelig, nieuwsgierig, enzovoort. En leeftijdsloos.

Op twee van de sites wordt over deze dimensie in feite hetzelfde gezegd. Op de ene: Het ‘natuurlijke kind’ duidt op je oorspronkelijkheid,(…) en de potentie waarmee je op aarde kwam toen je werd geboren. Op de andere: Volgens het behaviorisme (…) is het kind bij de geboorte een onbeschreven blad. Volgens psycholoog Bradshaw is dit onbeschreven blad “het kind in jezelf”. (….) en hier bevinden zich ook de oorspronkelijke gevoelens van blijheid, vreugde, energie en levenskracht.

Tot op zekere hoogte ben ik het dus met de Innerlijk kind-therapeuten eens: in de kern is er blijheid, vreugde en energie voelbaar. Voor mij is het echter volslagen onterecht om die gevoelswaarden toe te schrijven aan een ‘gezond innerlijk kind’. Toegegeven, deze oorspronkelijke energie wordt door volwassenen vaak niet meer ervaren. Ze herinneren zich deze openheid en geestdrift vaak alleen nog maar vanuit hun jeugd. Kinderen hebben nu eenmaal veel meer en beter contact met deze innerlijke bron. 
Maar dat betekent zeker niet, dat je deze energie als volwassene niet meer zou kunnen ervaren. Natuurlijk niet! Je kunt ook als volwassene open staan voor de wereld en de mensen om je heen. Je kunt nog steeds nieuwsgierig, enthousiast en gevoelig zijn. Je krijgt gedurende je hele leven oorspronkelijke energie aangevoerd vanuit wat ik ‘het Grote veld van Licht en Energie’ noem*) en die energie mag je je leven lang ervaren en vormgeven. Steeds weer anders. Passend, bij de leeftijd die je hebt. Als kind huppelde ik vaak als ik me vrolijk voelde. Dat zal ik nu, op mijn 76e, niet meer doen, hoe vrolijk ik me ook voel.

Om eventuele misverstanden te voorkomen: zie dit niet als een kritiek op de innerlijk kind-therapie op-zich. Ik heb me er niet voldoende in verdiept om recht van spreken op te eisen. Ik blijf de term ‘innerlijk kind’ echter zeer misleidend vinden. Laat ik zo samenvatten waarom:

1) De menselijke gevoelswereld bestaat uit een uiterst beweeglijk patroon van energetische gedragspatronen. Die gedragspatronen zijn allemaal ontstaan in de jeugd. Sommige ervan zijn effectief, andere zijn ineffectief en pijnlijk. Die ineffectieve, pijnlijke patronen bij elkaar zou je ‘het gewonde innerlijke kind’ kunnen noemen.

2) In de therapie die wij gaven ‘verbeeldden’ wij de ineffectieve pijnlijke patronen waarmee werd gewerkt vaak door een kind; het kind dat je vroeger was en dat deze patronen had ontwikkeld. **)

3) Door dit gewonde innerlijke kind te helen verdwijnt het: de ineffectieve, pijnlijke patronen worden getransformeerd tot effectieve patronen.

4) Er is daarna echter geen sprake van een ‘gezond innerlijk kind’, maar van de energie van het hart of de ziel, die nu vrijuit kan stromen, doordat er geen ineffectieve gedragspatronen meer in de weg staan.

5) Tot slot (en de Boeddhisten onder ons zal dit zeker bekend voorkomen): mijn probleem vloeit uiteindelijk voort uit het feit dat ik weet en ervaren heb, dat er niet een vast en onveranderlijk ‘ik’ te onderscheiden valt temidden van alle beweeglijke gedragspatronen in ons innerlijk. Laat staan een ‘innerlijk kind’.  

*) Zie mijn boek ‘De reis van het gewaarzijn’. http://riekjeboswijk.nl/gewaarzijn/
**) En die nog steeds wordt gegeven in het Boswijk Instituut. https://www.boswijkinstituut.nl