Laat ik er maar eerlijk voor uitkomen: ik ben regelmatig heel somber als ik naar de wereld om me heen kijk. Mensen maken elkaar op het internet uit voor rotte vis, politieke leiders deinzen er niet voor terug om met behulp van nep-nieuws kiezers om de tuin te leiden, er zijn landen waar je om het minste geringste gemarteld en in de cel wordt gegooid, er zijn een aantal gruwelijke oorlogen gaande, en dat allemaal, terwijl de ene na de andere natuurramp zich voltrekt doordat de klimaatverandering onverbiddelijk en onverminderd doorgaat.
En laat ik dan meteen ook maar eerlijk bekennen dat ik vaak somber ben, omdat ik ervan overtuigd ben dat veranderingen alleen maar tot stand kunnen komen, wanneer mensen veranderen en de geschiedenis leert, dat het niet erg waarschijnlijk is dat dat ooit zal gebeuren.
Nee, ik ben niet erg hoopvol. Ik heb ook nooit zoveel op gehad met hoop. De uitspraak ‘Komt goed’ die mensen te pas en te onpas bezigen, maakt me soms zelfs kwaad. Ik heb vaak genoeg meegemaakt dat het helemaal níet goed kwam en trouwens; hoe weet je wat ‘goed’ is? Soms blijkt iets wat in eerste instantie niet goed lijkt te zijn, bij nader inzien juist heel prima uit te pakken en andersom: een zogenaamd goede afloop kan het begin zijn van een ramp.
Dus het verbaasde me enigszins dat ik geïrriteerd reageerde op het interview met Tinneke Beeckman in Trouw (13-11-2023), een Belgische filosofe die pleit voor een ‘hoopvrij leven’. ‘Hoop beneemt je het zicht op de wereld’ staat er als kop boven het artikel en verderop: “ Daar tegenover staat de mens die niet hoopt. Die staat vrij in het leven. Nee, niet defaitistisch. Je doet wat je kunt om een situatie te verbeteren.”
Juist deze laatste zin intrigeert me. Want wat maakt dat je probeert om een situatie te verbeteren? Wat maakt dat ik, die de situatie in de wereld nogal somber inzie, het bijltje er niet bij neergooi, terwijl ik dat heel goed zou kunnen doen? Ik kan me terugtrekken in mijn huis, ben van niemand afhankelijk, hoef niets te doen wat ik niet wil en heb genoeg leuke bezigheden om mijn dagen te vullen. Kortom: ik zou kunnen concluderen dat er niets meer aan te doen is, alle hoop opgeven en me verschansen achter de geraniums. (Overigens hele mooi planten, geraniums!)
Maar nee, dat doe ik niet. Dat voelt helemaal niet goed.
Hoezo niet?
Omdat dat voor mij aanvoelt als: alles en iedereen in de steek laten. Als zeggen: “Zoek het zelf maar uit. Na mij de zondvloed.” Dat voelt koud en liefdeloos. Ik verbreek op die manier de verbinding met de ander(en). En dat wil ik niet.
Dus ik doe wél wat. Omdat ik hoop dat dat helpt, dat ik een pijnlijke of verwarde situatie dragelijker of begrijpelijker kan maken. Of heel simpel, omdat ik troost en aandacht kan geven. Mijn hoop beneemt me het zicht op de wereld niet. Integendeel: juist doordat ik de wereld zie zoals ze is, doe ik iets. En, ik kan niet anders dan concluderen dat dat alles te maken heeft met hoop. Ik probeer iets te geven omdat ik hoop dat dat wat helpt. Zou ik dat niet hopen, dan zou ik niets meer ondernemen of doen.
Tot mijn eigen niet geringe verbazing moet ik dus concluderen dat ik, hoewel ik de zaken somber inzie, toch blijf hopen, al weet ik niet precies waarop. Ik heb geen idee hoe de wereld er over een jaar of tien uit zal zien of eruit zou moeten zien. Maar ik blijf me verbonden voelen en ik blijf hopen dat mijn bijdrage er iets toe doet. Wie had dat gedacht?
Maar wat ís hoop eigenlijk? Voor mij is hoop is geen beeld, het is geen plaatje van hoe het zal zijn als alles ‘goed’ gekomen is, het is geen wegwijzer naar waar we naartoe moeten. Het is geen idee of een concept. Ik ervaar hoop als een gevoel. En dat gevoel komt het dichtste bij mededogen; een van de manifestaties van liefde. Het is misschien beter om niet over ‘hoop’ te spreken, maar over ‘hopen’.
Terwijl ik deze blog aan het schrijven ben, komt er een filmpje binnen van Avaaz, een wereldwijde beweging die ik al sinds jaar en dag steun. Behalve dat de leden van het Avaaz-team in dit filmpje iedereen bedanken die hun werk ondersteunt, maken ze duidelijk wat zij verstaan onder hoop. Ik citeer hen hier graag omdat ik het een mooie aanvulling vind op mijn gedachten.
Hope is a verb. Hope is an action. Hope requires courage.
Overigens, nu ik dit filmpje zie met al die mooie, dappere en krachtige jonge mensen die zich inzetten voor rechtvaardigheid, realiseer ik me dat er heel veel mensen zijn die zich inzetten voor een betere wereld. Niet alleen op activistische manieren zoals de mensen van Avaaz, maar ook door nieuwe manieren van duurzaam produceren, innovatieve manieren van fabriceren en alternatieve manieren van samenleven te ontwikkelen. Er is zoveel gaande op alle mogelijke gebieden en het zijn vaak jonge, soms heel jonge mensen die zich inzetten voor een duurzamer en rechtvaardiger samenleving.
Ik blijf hopen!
Hieronder de link naar het filmpje van Avaaz. Voor ondertiteling: klik op Shift-C of Command-C (als je een Apple-computer hebt).
Het is nu midden in de nacht. Ik kan niet slapen. Het voelt heel intiem wat je schrijft. Je bent regelmatig somber. Dat hoop een werkwoord is, snap ik helemaal. Ik merk het als ik meedoe met Extinction Rebellion. Maar ook als ik me moet verdedigen over dat meedoen. Toch mooi dat je eindigt met “ik blijf hopen “ .
Ik had het anders moeten formuleren realiseer ik me, nu ik jouw reactie op mijn blog lees. Het is niet zo dat ik hele dagen somber ben door wat er in de wereld gebeurt. Wel kan ik soms even flink tekeer gaan wanneer er weer eens iets is gebeurd wat ik gruwelijk, oneerlijk, dom of kortzichtig vind. Maar meteen daarna ga ik over tot de orde van de dag en doe de dingen die gedaan moeten worden.
En dan kan ik heel erg genieten van een kopje koffie, zeker als ik dat op mijn balkonnetje in de zon kan drinken.
Goedemorgen Riekje,
Ik las net in de NRC paginaO16 van de weekendkatern Opinie en Debat over Zorgvrijstaat.nl : ik heb deze website meteen opgezocht. Het levende bewijs dat “Hoop doet leven” klopt! Waar mensen elkaar op allerlei manieren ondersteunen, niemand laten vallen.
Lees en kijk zelf of je deze ideeën en plannen bevallen… iets voor 2024?
Goedemorgen Riekje. Dank voor het delen van jouw hersenspinsels. Ik herken het deels, vooral dat ik me wil blijven verbinden met de wereld, ook al is die soms onbegrijpelijk hard. Mijn gamechanger kwam na de dood van mijn broer (suicide), waardoor ik besloot het spirituele op te zoeken. Na10 jaar healingen, activaties en meditaties, ben ik veel rustiger geworden, heb meer vertrouwen. Ik deel dat via mijn aanrakend beroep. Grappig dat ik anderen nu rust geef, terwijl ik angstproblematiek had. Ik geloof in ontwikkeling: van mezelf, anderen en de mensheid. En die zie ik ook om me heen, naast de drama’s. De tijd van volledige vrede op aarde maak ik waarschijnlijk niet meer mee, maar ik heb me bij de inmiddels grote groep gevoegd, die daar naar streeft. Liefde geeft hoop en verandering.
Daar noem je een ‘gamechanger’: de suïcide van je broer. Wat een ramp en wat heeft die tot iets moois geleid: je helpt nu mensen rustiger en gelukkiger te worden! Dat bedoelde ik toen ik zei dat je nooit weet wat ‘goed’ is. Zonder die ‘ramp’ was je waarschijnlijk nooit op deze plek gekomen en had je niet zoveel kunnen betekenen voor zoveel mensen!
Voor Madeleine. Ik heb de website opgezocht. Inderdaad een prachtig initiatief!
Lieve Riekje
Je weet dat ik nooit reageer op wat je schrijft,maar ik HOOP iedere zondag weer dat je een stukje hebt geschreven. Dankjewel daarvoor.Wat een lichtpunten in deze onoverzichtelijke idiote wereld. En wat fijn dat je je gevoelens met ons deelt.ook de sombere…
Juist op oudjaar denk ik na over mijn leven afgelopen jaar omdat ik morgen ook weer een jaar ouder word.
Als passant in deze wereld( luisterend naar de top2000 ondertussen)besef ik me steeds meer dat alles ook in mezelf zit, aan rottigheid en schoonheid en onvermogen van wat er ook in het groot plaats vindt.
Ik wens jou en Jan een hoop- en vredevol 2023 toe .En jou Riekje speciaal de lichtheid en het genieten
Liefs Petra
Ja, het is goed om soms even helemaal stil te staan en te overdenken wat er allemaal plaatsvindt en hoe je je daarmee verhoudt. En ja, alles wat je buiten je ziet, zit uiteindelijk ook binnenin jezelf in meerdere of mindere mate. Het is altijd goed om dat in te zien, het maakt milder.
Ondanks alle ‘toestanden’ in de wereld, dichtbij of verderaf, zal ik steeds blijven genieten van de vaak hele kleine momenten van geluk die er ook altijd zijn. Ik wens jou dat ook toe!
Lieve Riekje ,
Een prachtig geschreven goudeerlijk stukje over iets heel essentieels juist in deze krankzinnige wereld ( die ook prachtig is tegelijkertijd!) : hoop … !
En dan herinner ik me de woorden van Desmond Tutu die de slotvraag kreeg van Twan Huis :”Wat wilt U deze jongeren meegeven?”
Hij antwoordde :”hoop”.
Warme groet , Marijke
Hoe mooi gezegd Riekje , ik voel er helemaal doorheen dat het uit het diepste van je warme zijn is geschreven.
Het zet me sterk aan het denken.
Soms is niet of niet meer hopen veilig, het kan verzachtend werken of geeft een meer realistische gevoel bij teleurstellingen.
Wij blijven vast hopen op een andere betere wereld.
Moge 2024 veel,heel veel goeds brengen voor u en allen die je lief hebt.
Daarom Riekje , moge 2024 veel, heel veel goeds brengen voor u en voor allen die je lief hebt.
Klopt, niet meer hopen kan veilig voelen. Eventuele teleurstellingen komen dan minder hard aan. Maar als je van tevoren niet al teveel verwachtingen hebt, vallen die teleurstellingen ook wel weer mee.
Ik blijf met een soort hardnekkigheid gewoon doorgaan met wat ik denk dat goed is en bijdraagt. En dat noem ik dan maar hoop.
Voor Marijke: Ah ja, die Desmond Tutu, die prachtige wijze en vooral warme man! Wat mooi, dat die de jongeren ‘hoop’ wilde meegeven. Want wat zal hijzelf in zijn leven ook veel hoop hebben moeten koesteren tijdens alle rassen-problemen in Zuid Afrika.
Een paar jaar geleden adviseerde mij een oude dame mij contact op te nemen met het boswijk instituut. Door de therapie ben ik op weg gegaan met zelfonderzoek. Veel van mijn vastgeroeste gedachten en ideeën worden losgeweekt. Er ontstaat weer een nieuwe weg van hoop en verandering. Ik wens iedereen hoop en zeker verandering toe. Wees niet bang om te veranderen.
Mooi gezegd: ‘wees niet bang om te veranderen’. Want ik weet uit ervaring dat veel mensen daar wel bang voor zijn. Sterker: ze gaan er vanuit dat mensen niet kúnnen veranderen. En ja, dan zit de zaak vast.
Fijn, dat de weg die je nu gaat, voor jou hoopvol aanvoelt. Een mooie verdere reis toegewenst!
Lieve mensen, Riekje en Jan,
Dank voor je schrijven, dank voor deze reacties.
Ik voel geraakt en niet alleen daardoor.
Voor allen een hoopvol en veilig 2024.
Met warme groet Helga
Ook voor jou een mooi en veilig 2024 toegewenst!
‘Hoop is de uitgestelde behoefte in de toekomst’ leerde ik ooit van Hans Korteweg. Wat het mij zei is : dat er naast alle verschrikkingen zoals oorlog natuurrampen en de zorg daarover vooral over het nu gaat.
Dat kan mooi samengaan met somberheid en liefde voor het leven. Uitreiken gaat dan vanzelf in je eigen omgeving. En dat al deze dingen in de wereld ook in jezelf plaatsvinden vind ik heftig en troostrijk tegelijk. Lieve groet Wendelmoet
En ja jonge mensen doen zoveel om blij van te worden. Ik zie het aan mijn 9 kleinkinderen.
Ja, het is zeker belangrijk om altijd in het nu te blijven en te voelen wat er hier en nu belangrijk is.
Fijn, dat je zoveel plezier beleeft aan je kleinkinderen!
Nog even dit “ Daar tegenover staat de mens die niet hoopt. vrij staat in het leven. Nee, niet defaitistisch. Je doet wat je kunt om een situatie te verbeteren.”
Vind ik juist heel mooi.
Voor mij is het moeilijk te begrijpen wat iemand bedoelt als hij beweer dat hij vrij staat in het leven. Ik voel me altijd verbonden met mensen. Ik ben wel vrij om te kiezen wat ik al dan niet doe, dat wel. Misschien wordt dat bedoeld.
Lieve Riekje,
Steeds denk deze dagen aan je blog. Mooi hoe je woorden altijd weer doorwerken en dan in veelvoud.
Ik durf niet zo goed te reageren maar toch doe ik het. Je schrijven roept bij juist het woord hopeloosheid op. En dat laat ik steeds door mijn hoofd gaan. Steeds komen er beelden van troost in me op. Misschien heb ik/jij /wij / de wereld dit zo nodig:
Troost.
En komt er na Troost wellicht hoop.
Ik weet niet zo goed waarom ik dit zo opschrijf. Het is intuïtief. Het komt in me op en is steeds bij me. Er is veel verlies in de wereld op allerlei gebieden. Maar ik voel ook veel rouw. Ook bij jou Riekje bij alle dierbaren die je hebt verloren zoveel en dicht op elkaar. Ik sla een arm om je heen, figuurlijk omdat ik sterk het gevoel heb, Je even vast te willen houden en niets te zeggen.
Dankjewel voor je reactie. Ik koester je warme arm om me heen en zeg ook even niets.
Lieve Riekje ,
Een hele late reactie op je blog over hoop . Ik had willen reageren met “ik zou hoop willen vervangen door vertrouwen “ maar hield dat bij mezelf
Nu lees ik net in het boek van Edith Eger : Het Geschenk
Het volgende
“Hoop stelt ons in staat om in het heden te leven en het opent de deuren van onze mentale gevangenissen . “
Dat wil ik graag met je / jullie delen
Lieve groet Liefka
Dank voor je reactie! Beter wat dan nooit…. Ja, mooi gezegd van Edith Eger. Ik las de beide boeken van haar. Ik vond ze beide heel indrukwekkend en hoopgevend!