Ja, daar ontkom ik natuurlijk niet aan: als ik me afvraag hoe te geven, dan moet ik het ook hebben over hoe te ontvangen. In een aantal reacties begonnen mensen er al over. Best een lastig onderwerp. Maar goed, ik heb me nu eenmaal in deze situatie gemanoeuvreerd, dus ik steek maar van wal: hoe te ontvangen?
Om het mezelf gemakkelijker te maken neem ik de drie soorten gevers uit de vorige blog erbij en vertaal ze naar ontvangers.
Eerst de bedelaars. Vergelijkbaar met het geven van de bedelaar die dingen weggaf omdat hij ze niet meer wilde hebben of kon gebruiken, kun je ook ontvangen als een bedelaar. Je beoordeelt het geschenk dan alleen maar op de vraag of je het mooi of lelijk vindt, of je het kunt gebruiken of niet en je doet het van de hand als het niet aan je eisen voldoet. Je geeft het weg of brengt het naar de kringloopwinkel. Je ziet je geschenk alleen maar als een ‘ding’ dat je al dan niet moet accepteren. Je voelt de bedoeling en de intentie van de gever er niet bij. Je ontvangt niet. Ook niet als je het geschenk níet wegdoet. In dat geval heb je het goedgekeurd, wat iets subtiel anders is dan ontvangen.
Ik heb iemand gekend die op deze manier ontving en ik herinner me dat ik haar niet graag iets gaf, omdat ik wist dat zij heel kritisch was en mijn geschenk onherroepelijk weg zou doen als het niet bij haar in de smaak zou vallen. Misschien overgevoelig, maar ik kreeg dan toch altijd het gevoel alsof ik samen met het geschenk werd weggedaan.
Ikzelf bezit een heel aantal dingen die ik eigenlijk best lelijk vind, maar die me lief zijn omdat ze me verbinden met degenen die ze hebben gegeven. Ja ja, ik geef het toe: ik voel al lange tijd de behoefte om te ‘ontspullen’ en dit zijn dan toch wel de eerste spulletjes die de deur uitgaan. Echter, niet nadat ik in me heb opgenomen met hoeveel liefde ze me ooit zijn gegeven.

En dan de koopman. Net zoals je kunt geven als een koopman is het mogelijk te ontvangen als een koopman: zodra je iets krijgt, voel je je verplicht om iets terug te geven of terug te doen. Het geschenk wordt een soort ‘schuld’ die voldaan moet worden met een tegen-geschenk. (Waarna dat tegen-geschenk weer met een ander geschenk moet worden terug betaald en ga zo maar door.) Geven en ontvangen wordt ook hier een soort handel.
Om misverstanden te voorkomen, wat ik hier een ‘geschenk’ noem kan een materieel ding zijn, maar is vaak ook immaterieel: iemand doet iets voor je, luistert met aandacht naar je verhaal, nodigt je uit om te komen eten, maakt een wandeling met je, wat ook maar.
Wat deze manier van ‘handelen’ moeilijk maakt, is de vraag wat de waarde van de geschenken is. Vaak is dat lastig te bepalen. Dus om niet te zuinig te lijken wordt vaak ietsje meer gegeven, zodat het geven en ontvangen een stijgende lijn gaat vertonen: de geschenken worden steeds kostbaarder.
Ik heb dit indertijd meegemaakt bij de kinderfeestjes waarvoor onze kinderen werden uitgenodigd en die we natuurlijk zelf ook gaven: die werden steeds mooier en langer en uitgebreider. Alsof de ouders elkaar wilden overtroeven in wat ze wel niet over hadden voor hun kinderen. Ik vond het lastig om daar mijn plaats in te vinden.
Niet ontvangen als een koopman dus, maar als een koning(in). Je ontvangt het geschenk dat je wordt gegeven zonder dat je het gevoel hebt dat je iets terug hoeft te doen. Het geschenk is voor jou, je mag het helemaal hebben. Punt.
Dat is moeilijk. Werkelijk ontvangen is moeilijk.
Omdat het te maken heeft met het vermogen je te openen. Je ontvangt pas werkelijk wanneer je je opent en het geschenk helemaal in je opneemt. Je laat het toe. Niet alleen het geschenk trouwens, maar ook, en misschien wel vooral, de ander.
Dit openen en overgeven maakt ontvangen lastiger dan geven. Ontvangen voelt kwetsbaar. Kwetsbaar, omdat de gever in termen van hiërarchie boven de ontvanger staat op het moment dat hij iets geeft. In termen van controle is hij degene die de controle heeft. De ontvanger moet zich openen en maar zien wat het geschenk met hem doet.
Natuurlijk speelt dit nooit bewust. Niemand voelt zich ‘verheven’ boven de ander of is bezig met controleren als hij iets geeft, maar toch, beide dingen spelen wel, hoe onbewust en subtiel ook. Ze manifesteren zich bij de ontvanger als het gevoel kwetsbaar te zijn. Niemand houdt ervan kwetsbaar te zijn.

Het vermogen, of de onmacht om je te openen voor de ander speelt in mijn ogen een cruciale rol bij ontvangen. Veel mensen blijven ontvangen als een koopman, omdat ze zich niet werkelijk kunnen of durven te openen. Mogelijk is dat, omdat ze niet kunnen geloven dat de ander werkelijk als een koning geeft en dus niets terug verwacht.
Maar in de meeste gevallen spelen er innerlijke overtuigingen die het moeilijk maken. Wanneer je jezelf niet zo de moeite waard vindt, wanneer je vindt dat je geregeld tekort schiet en zeker wanneer je je schuldig voelt, zal het je de grootste moeite kosten om iets werkelijk te ontvangen. Je hebt het gevoel dat je het geschenk niet waard bent, dat het teveel en te groot is.
Deze gevoelens kunnen te maken hebben met de actualiteit: er is korter of langer geleden iets gebeurd waardoor ze ontstaan. Maar in de meeste gevallen worden ze opgeroepen door overtuigingen die al stammen vanuit je (vroegste) jeugd. Ergens in je jeugd is je aangepraat, of heb je zelf de conclusie getrokken dat je lastig bent, teveel vraagt, nalatig bent, de sfeer verpest, je ouders verdriet doet, niet de moeite waard bent, wat ook maar.
Dergelijke overtuigingen vormen een muur rondom je hart waar niets doorheen kan. Je kunt niet werkelijk ontvangen omdat je niet werkelijk kunt openen. Om als een koning(in) te kunnen ontvangen zul je die muur moeten afbreken.
Tot slot nog een vierde ontvanger, die zich tijdens het schrijven bij mij aandiende: de blinde ontvanger. De ontvanger die niet opmerkt wat hij, zelfs niet dát hij iets ontvangt.
We zijn allemaal in meerdere of mindere mate blinde ontvangers. We ontvangen dagelijks ongelooflijk veel, maar merken dat niet meer op: schoon water uit de kraan, een dak boven ons hoofd, warme kleren, een overvloed aan voedsel in de winkel, het huisvuil wordt opgehaald, de post wordt bezorgd. Ik bedoel te zeggen dat we in een ongelooflijk goed georganiseerde en buitengewoon luxe wereld leven, maar dat vrijwel niemand zich dat bewust is. We vinden het allemaal gewoon. We zijn niet anders gewend. Maar het ís helemaal niet gewoon.

En dan heb ik het nog niet eens over alles wat we gratis en voor helemaal niets krijgen aangereikt van de natuur. We kunnen (nog steeds) genieten van een prachtige flora en fauna, van mooie landschappen, rivieren, de zee.
Het toppunt van de blinde ontvanger is degene die smalend zegt: “Ja, voor niets gaat de zon op” wanneer hij duidelijk wil maken dat hij betaald wil worden voor wat hij doet. Hij heeft geen idee wat hij zegt. Het is eigenlijk verschrikkelijk wat hij zegt.
Niet, dat hij geen gelijk heeft. Het is zeker waar wat hij zegt. De zon, de bron van alle leven, gaat iedere dag weer op. Heel gewoon, maar wat een geschenk! We krijgen het leven iedere dag gratis en voor helemaal niets aangereikt en toebedeeld. Zelfs als er wolken zijn of als het regent schijnt de zon. Zonder de zon is er geen leven mogelijk.
Hoe zouden we ons voelen als we dit dagelijkse geschenk als koningen en koninginnen zouden ontvangen? Werkelijk ontvangen?

Wij kennen elkaar al heel lang. Toch herinner ik me maar een cadeau dat ik je ooit gaf: je vertelde hoezeer je van de kleur groen houdt en dat je de sieraden die ik draag zo leuk vond. Ze zijn speciaal gemaakt door een kunstenares: van rubber met titanium. Ik bestelde snel een groene armband voor je van dat materiaal. Als ik je bezocht of jij kwam bij ons op bezoek, droeg ik altijd dezelfde groene armband als een subtiel teken van verbondenheid. Ik weet niet of die situatie past in je overzicht/schema van bedelaars, kooplui of koningen, of zelfs blinden?
Het viel me wel altijd op dat je die groene armband droeg. Dat je op die manier onze verbondenheid wilde uitdrukken heb ik nooit begrepen. Wel vond ik het altijd jammer dat ik hem zelf niet ook had aangedaan als ik zag dat je hem droeg.
Hoe dat precies zit in mijn schema weet ik niet, maar je verbindt je wel met elkaar door dingen te geven. Daarom is het vaak zo moeilijk om iets weg te doen. Alsof je de verbinding verbreekt op die manier.
Dank je wel Riekje voor je mooie verhaal over geven en ontvangen. De dagelijkse dingen van het leven, worden door ons ontvangen of het niets is en juist die pracht van de natuur moeten we als koningen innen) ontvangen. Elke dag . We moeten ook leren om die pracht en praal van de natuur te ZIEN en te ontvangen. Het zou heel simpel moeten zijn, maar dat IS het niet!
Ik wens je een fijne zondag en ontvang graag alle liefde die er is tussen ons.
Je hebt gelijk: het zou simpel moeten zijn, maar dat is het niet. Misschien juist omdat het zo simpel is. En ja, er gaat veel liefde over en weer in onze verbinding.
Er staat niets in je reactie. Ik denk dat je een plaatje had willen sturen en dat dat niet lukte. Toch bedankt!
Een herkenbaar stukje. Het doet me denken aan mijn jeugd , en het gezin waar ik opgroeide. Niets kreeg je zomaar, je moest er hard voor werken… hard werken dan was je goed…Vaak ook bij mijn grootouders van moeders kant.. Ik vond dat niet erg,.. ik voelde me daar thuis, twee grootouders die van elkaar hielden. Ze hadden weinig, niets te geven, alleen liefde..ik voelde liefde, warmte, en geborgenheid. Ik voel die liefde nog steeds, ondanks dat ze al heel lang zijn overleden. Liefde wat in mijn ouderlijk huis niet was. Hoe ze ook hun best deden, voor elkaar, voor ons, het was er niet. Dan raak je gesloten van elkaar. En een hele dikke muur die niet af te breken is. ..Ik heb geleerd te ontvangen, en me daarmee kwetsbaar op te stellen. Me niet schuldig te voelen, en te leren geven zonder bedoelingen…maar was wel een hele klus.. en wat ik altijd bewaar. De werkjes van mijn kinderen. De oude tabaksdoos van Opa, en een klein simpel kruikje die op de schoorsteen stond.
Mooi beeldje Riekje..ik vind hem prachtig.
Ontroerend wat je over je grootouders schrijft. Wat een zegen voor je dat ze je warmte en veiligheid hebben kunnen geven, dat je in je ouderlijke gezin niet kreeg. Je hebt vast veel van hen geleerd!
Ikzelf bewaar nog wat oud gereedschap van mijn vader en een kettinkje van mijn moeder dat ze heel vaak droeg en wat ik als kind heel erg mooi vond.
Heel herkenbaar én verhelderend wat je schrijft over het elkaar geven van geschenken. Vooral het schuldgevoel wat het bij mij kan oproepen als ik een mooi cadeau krijg. Het waarom ik-gevoel maakt me dan nog steeds emotioneel.
Van de weelde waarin we leven ben ik mij overigens wel dagelijks bewust. Het hebben mogen rond kijken in diverse landen elders in de wereld heeft hierbij wel geholpen.
Tenslotte nog even vermeld dat ik mezelf wel toe sta om jouw prachtige wekelijkse blog als een koning te ontvangen.
Ja dat ken ik ook zo goed; dat je bijna schuldig voelen als je eengroet cadeau krijgt.
Voor mij heeft het reizen in andere landen ook heel erg geholpen om te zien in wat voor weelde we hier leven. Maar ik hoef ook alleen maar te denken aan mijn jeugd, vlak na de oorlog. Er was toen helemaal niets, maar dat hadden we helemaal niet in de gaten.
Leuk hoor; die laatste opmerking van je. Ik zie je meteen op een troon zitten, terwijl je mijn blog leest!
Riekje, heel hartelijk bedankt voor deze zonnige en zinnige woorden op deze zondag.
Ik ontvang ze, in liefde 🙂
Ze zijn je van harte gegund!
Ik ontvang je blog weer als een koningin. In dankbaarheid met open hart. Een oefening ook:Ik hoef niet te reageren, jij verlangt niets terug. Maar vandaag wil ik dit delen.
Met blijheid, Heleen.
Nee, niemand hoeft te reageren. Ik weet ook dat veel mensen wel lezen, maar niet reageren. Allemaal prima, maar ik ben toch altijd wel blij met reacties. Dus veel dank voor je reactie van vandaag.
Letterlijk een eye opener. Dankjewel
Graag geopend. Dank voor je reactie.
Dank je wel, Riekje, voor jouw hart-openende woorden. Ik geloof dat de wereld mooier wordt als we onze
kwaliteiten delen met anderen.: ook een vorm van geven. Jouw zondagochtendoverpeinzingen kunnen me echt raken, zoals deze.
Jazeker, kwaliteiten delen is zeker een vorm van geven. Ik denk dat we doorgaans veel te bescheiden zijn met het delen van onze kwaliteiten. “Doe maar gewoon, dan doe je gek genoeg” nietwaar?
Fijn te weten dat mijn overpeinzingen je echt iets doen. Je opmerking voelt voor mij als een geschenk.
Ha Riekje. Je blog heeft de hele dag door mijn kop gespookt. Ik kan me iets voorstellen bij geven als een koning. Echter als het om liefde gaat weet ik het niet. Ik heb me voorgenomen om dan maar eens te oefenen. Kijk ik wel waar het schip strandt.
Misschien maak je een te moeilijk beeld. Gewoon, naar iemand luisteren die het moeilijk heeft en zijn verhaal bij je doet, is een vorm van liefde geven. En daar zul je vast niets voor terug willen. Of je zieke buurvrouw een pannetje soep brengen. Daar word je zelf ook blij van:liefde kan zoveel vormen hebben….
Ik heb deze blog een paar keer gelezen en ik dacht: ik doe het fout, ik ontvang niet goed…
Maar lieffie, laat het gewoon zijn wat het is. Wat is niet kunnen ontvangen, wat is niet kunnen geven, ben gewoon wie je bent en als je niet weet wie je bent, is dat ook oké. Er worden zoveel eisen aan je gesteld: je moet zo zijn, zo kunnen ontvangen, niet kritisch zijn op wat je krijgt, dankbaar zijn, etc. Eerlijk gezegd word ik er zo moe van, ik wil het niet meer zo en dat mag ook. Laat het leven zijn wat het is, heb eisen, heb geen eisen, heb verwachtingen, heb geen verwachtingen, wat is goed, wat is fout. Het is goed, het is altijd goed, het is altijd wat het is en hoe kan dat verkeerd zijn? Relax, nothing is under control…
Beste Chris, na jouw reactie heb ik mijn blog nog een paar keer over gelezen om na te gaan of er een dwingende toon in te vinden is. Ik kon die toon niet vinden, maar als jij die toon wel voelde, dan wil ik je verzekeren dat ik echt niet de bedoeling heb gehad om iedereen te vertellen hoe het hoort en hoe het móet. En al helemaal niet dat iemand iets ‘fout’ zou doen. Je hebt gelijk: iedereen doet zijn ding en dat ziet er bij iedereen weer anders uit.
Beschouw de beide blogs over geven en ontvangen als een soort meditatie over hoe dingen gaan. Het kan soms geen kwaad om bij jezelf na te gaan hoe je de dingen doet. Zonder jezelf te beschuldigen of te verwijten dat je ‘fout’ bent.
En het woord dankbaar plus de daaruit voortvloeiende eis dat je dankbaar zou moeten zijn zul je in die beide blogs niet aantreffen, want ik vind dankbaarheid een heel lastig begrip waar ik nog niet over uitgedacht ben. Een blog daarover ga ik hopelijk ooit nog eens schrijven.
Dank je wel voor je reactie, Riekje. Je column was helder en ik denk dat het bij veel mensen een snaar raakt. Mijn reactie op je column was eigenlijk niet aan jou gericht, maar puur aan mezelf, ik schreef het aan mezelf. Ik heb vele jaren zoveel wijsheden, inzichten, meningen van anderen gelezen en ik maakte het allemaal van mij, maar het is niet van mij, het is van de ander. Ik was als een spons die zich volgezogen had met wijsheden, inzichten van anderen en kwam er steeds meer achter: dat is niet van mij, dat is niet van mij en dat ik ook niet van mij… Wat is wél van mij? Geen idee, er is niet veel overgebleven…
Oh ik vind het zo mooi wat je schrijft, Chris. Boeken lezen, heel veel luisteren naar mensen, alle social media tegenwoordig. Alle inzichten die we krijgen komen niet meer vanuit onszelf. Ik schrijf ze vaak op en probeer ze dan te onthouden. Terwijl, het leven leven geeft ons inzichten. Ik stopte met social media, ik stopte met lezen en kom nu tot al mijn eigen inzichten die ik liefdevol meedraag in mijn leven en helemaal doorvoeld kan meenemen.
Bedankt ook Riekje, voor deze mooie blog. Geven en ontvangen. Ik neem ze graag ook mee in de eigen inzichten van mijn leven. De blog nodigt uit het zelf te gaan ontdekken nu, hoe ik geef, hoe ik ontvang.
Wat leuk, na zoveel tijd nog een reactie op deze blog. Je hebt groot gelijk: wijsheid opdoen van anderen heeft weinig zin. Het gaat niet om het weten, maar om het doen. De kunst is met een open hart te leven en steeds te voelen wat klopt en wat niet.
En ook: anderen en vooral ook jezelf te vergeven als het een keer niet klopte.